Έζησε στις πιο φοβερές στιγμές της ιστορίας. Δύο παγκόσμιους πολέμους. Διχτατορίες και δημοκρατίες. Διχασμούς και εμφύλιο.
Κρυονερίτες είναι άλλοι. Κάποιοι και κάποιες που γεννήθηκαν εν Κρυονερίω και αγνοούν την ιστορία του χωριού των πατεράδων, μανάδων, πάπων και προσπάπων τους, χαίρονται και καμαρώνουν για το όμορφο χωριό τους, ανεξάρτητα απ' το όνομά του. Κάποιοι χαίρονται το εύηχο τωρινό όνομά του. Λίγοι, ελάχιστοι είν' κι αυτοί που δε θέλουν ούτε και ν' ακούν, για Μπάιστα, Κρονέρια ή Μοναστήρια. Αυτοί θα χαίρονταν αν εξαφανιζόταν και ο τόπος που είναι το χωριό. Θα προτιμούσαν αν πετιώταν σε κάποιο σκουπιδότοπο στο σύμπαν! Δεν είναι βέβαιο και ούτε πρέπει να ελεγχθει αν είναι Κρυονερίτες ή Μοναστηριώτες. Σίγουρα δεν ήτανε Μπασταίοι.
Μονατηριώτες δεν υπήρξαν ποτέ στου Μπάιστα. Αν και, για 13ολόκληρα χρόνια, από το 1940 ως το 1953, και συμφώνως τω νόμω, έπρεπε το πιστοποιητικό γέννησης και βάφτησής τους να γράφει εν μοναστηρίω τη ... 1940, '41, 42 ... και '53! οι Μπάσταίοι δεν το επιτρεψανε αυτό. Δεν ήθελαν τα Μπαστιωτόπουλά τους να είναι Μοναστηράκια. Δε γράψανε ούτε μια φορά εν Μοναστηρίω τη ... Δεν πάγαινε το χέρι τους με τίποτα. Γράψανε το νόμο των περιγραμμάτου λοιμοκοντώρων στα τρούπια παλιοπάπουτσά τους, κι ας φοβέριζε η φασιστική μπότα και οι περιγραμμάτου λοιμοκοντόροι συνεργάτες τους. Πως μπορούσε να ανεχτούνε Μπασταίοι πάπων προσπάπων να επιτρέψουν ένα τέτοιο προσδιορισμό για τα παιδιά τους. Άκου Μοναστηριώτες! Ας φοβερίζουν όσο θέλουν νομάρχες και νομαρχειακοί με επισκέψεις, εγκυκλίους και χωροφυλάκους!
Αν η γη σε σχέση με τον ήλιο είναι 1 σπυρί σταριού από ένα σωρό αλωνιού, τι θαναι το χωριό και τι οι Μπασταίοι;
………
Κανένας Μπασταίος με τη θέλησή του δε σύμπραξε στη δημιουργία της φαντασιακής της ιστορίας! Καθυστερημένα ξενογενή και ξενόδουλα άρρωστα μυαλά οι περί γραμμάτου λιμοκοντόροι προσπάθησαν να επιβάλουν της εθνικοκοτσάνες τους με εργαλείο την ιστορική μυθοπλασία και κατασκευασμένη ιστορία, επινοώντας εχθρούς, με ανομολόγητα κίνητρα και σκοπούς. Και όλα αυτά αφορούσαν τους Μπασταίους, στο μέτρο που καλούνταν να τις υπηρετήσουν σε άσχετους πολέμους.
…
Αν οι …
- Ο Πυθαγόρας, ...- Ο Θεμιστοκλής , αυτοκτόνησε . Πηγή: Πλούταρχος- Αισχύλος, αυτοεξορίστηκε στη Γέλα , για να αποφύγει τη δίωξη. Αποκάλυψε στοιχεία των ελευσίνιων Μυστηρίων.- Περικλής, δε φυλακίστηκε ,αλλά πλήρωσε πρόστιμο με απόφαση του ειδικού δικαστηρίου. - Σοφοκλής , πέθανε από γήρας - Αλκιβιάδης, αυτοεξόριστο τον σκότωσαν κατά πως του τάξανε οι Σπαρτιάτες , για μπαμπεσιά με μπαμπεσιά ; - Ευριπίδης τον κατασπάραξαν τα σκυλιά , στη διάρκεια φιλοξενίας του μακεδόνα βασιλιά Αρχέλαου. - Δημοσθένης , αυτοκτόνησε στην Καλαβρία του Πόρου , για να μην πέσει στα χέρια του Φιλίππου.
- Αριστοφάνης , Πλάτωνας , Ισοκράτης . Κανείς τους δεν πέθανε στην εξορία ή από πείνα .
- Στίβεν Xόκινγκ (Hawking)
Οι 5 γίγαντες της επιστήμης :
1.Νικολάου Κοπέρνικου
2.Γaλιλαίου: Eppur si muove= κι όμως κινείται
3.Γιοχάνες Κέπλερ
4.Ισαάκ Νεύτωνα και
5. Αλβέρτου Α'ι'νστάιν
Τότε οι Μπασταίοι …
Η κτηνοτροφία
Μόνο ο γεροΑράπης λείπει μόνιμα και κανένας δεν ανησυχεί . Ξέρουν πως δεν το επιτρέπει το δικό του άγιο βιβλίο . Κανένας δεν του γύρεψε να προσκυνήσει εκκλησιά και το τζαμί ν’ αφήσει … Στο χωριό δεν είχαν καιρό για διακρίσεις και τέτοια φοβικά εθνοφυλετικά κουραφέξαλα δεν είχαν θέση …
Υπεύθυνη δήλωση της ύπαρξής τους , η παρουσία όλων τη Λαμπρή . Χαρά κι ο παπαΧρίστος που γέμιζε η εκκλησία με τους Μπασταίους . Τι νόημα μπορεί να έχει τέτοια μέρα ένα Γιατί και Πως ! Χριστός Ανέστη ο παπάς , αληθώς ανέστη , εν χορώ όλοι οι πιστοί . Η κρυμμένη ουσία σε ύπαρξη . Οι μη υπάρχοντες τόσον καιρό , αληθινά υπάρχουν . Και κανένα μα κανένα γιατί δε χωράει στο χωριό και όλα τα σκυλιά δεμένα . Δικαίωμά τους να γαβγίζουν όσο θέλουν . Τα ’φεντικά σε ύπαρξη δεν ανησυχούν . Το βέλαγμα , το γαύγισμα , το μούγκριμα , το γκάρισμα και ούλες οι κραυγές των ζωντανών , είναι το μόνο επιτρεπόμενο γιατί . Γιατί ξάφνου ο κατάδικα δικός τους , υπάρχει και για , τους έχθιστα ξένους γι αυτά , δικούς του ! Έβαλε και τα καλά του και λιποτάχτησε σε εκκλησιές και τέτοια , που είναι απαγορευμένο σ’ όλα τους . Αυτό το επιτρεπόμενο εχθρικό γιατί είναι υπογραφή κι απάντηση στην ύπαρξη των που έχουνε Λαμπρή και απαγορευμένο τα γιατί !
Χριστός Ανέστη εκ νεκρών και τα σκυλιά δεμένα ! Όλοι τους είχαν βαφτιστεί και στο λάδωμα προσέχει ο νουνός να πάει το λάδι εκεί ανάμεσα στο μικρό και το παράμεσο δαχτυλάκι , να μη στουφώνει ο τόπος απ’ την ποδαρίλα , καθώς λέγανε από πριν έξω από την εκκλησιά . Μα και στις άλλες πτυχωσιγενείς μεριές του μικρού παιδιού , να μη βρωμάνε σα θα μεγαλώσει .
Μα και όλοι τους είχανε χριστεί , σα βασιλιάδες οίκου Ισραήλ , με τ’ άγιο λάδι , που τόηφερε ο παπάς από την Πόλη . Βλογημένο από τον Πατριάρχη κι όλους τους δεσποτάδες . Μπας και δεν έφτασε το άλλο λάδι του νουνού που τοηφερε απ’ το λιμπί του …
Ο μακαρίτης ο γεροΦώνης υποψιασμένος , ανέβηκε στο ύψωμα τ’ Αγιώργη κοίταξε το σκίσιμο απ’ το βάτο …στη ολοκαίνουργια φουστανέλα του , ακούμπησε τηνγκλίτσα στηνγκουμαριά με τα κατακόκκινα κούμαρα και αγνάντευε για πολύ πέρα κατά Ολυμπίας μεριά … και Θάλασσα …
Κατέβηκε στου Λακαβίδι , στο σημείο απ’ όπου φαίνονται όλα όσα βλέπει στο χωριό . Διάλεξε αυτό το σημείο , γιατί μόνο από κει φαίνεται όλο το χωριό . Τήραξε ένα - ένα όλα τα σπίτια , χαμοκέλλες και καλύβες … Των … Του και της … Των … Θυμήθηκε καλά μα και … Τούκατσε , όμως , λίγο παραπάνω το μάτι στη χαμοκέλα της κυράς του , που …και που … Τήραξε και το δικό . Μέσα ήταν η κυρά του με τις δυο του κόρες … και μετά όλους τους γκρεμούς κατά τοΓουμερέικο … Θυμήθηκε … αναστέναξε βαθιά και …κάρφωσε τα μάτια στην εκκλησιά με τους φτωχικούς σταυρούς του κοιμητηρίου … Εκεί τον πήρ’ ο ύπνος κι έγειρε στο πλάι πάνω στην κάπα του . Σαν ξύπνησε βρέθηκε να τηράει κατά τη δύση . Έδυε ο ήλιος κατά θάλασσας μεριά . Ένας σταυρός προβαλλόταν στο κέντρο του . Ήταν αυτός του οικογενειακού του τάφου … Ήταν η τελευταία εικόνα που έβλεπε πριν αποκοιμηθεί .
Η δικαιολογία …
Η κ α τ α γ ω γ ή τους ,
η πορεία τους στο χρόνο ,
τα κατορθώματά τους ,
η συνείδηση ,
η θρησκεία ,
η πολιτική ,
η συμμετοχή σε αγώνες ,
«Αθλητικοί» αγώνες
α) Οι Μπασταίικοι αγώνες …
Ο ανταγωνισμός στο σκάψιμο , κύρια των αμπελιών στο ξενοδούλι ή στην ξέλαση … δεν θεωρήθηκε ποτέ αγώνας . Ούτε και ο αγώνας για την υπαρξη και τη ζωή τη δική τους και των πολυάριθμων κουτσούβελων , όπως λέγαν τα πολυαριθμά παιδιά της οικογένειάς τους είχε την υποψία ή υπόνοια αθλήματος …
β) Οι Κρυονερίτικοι ή νεωτερικοί …(χαρταετοί , τα στόκια , οι «πύραυλοι» με τα κουτιά απ’ το γάλα με την ασιτελίνη ,
Με τη γνωστή έννοια του όρου δεν είχαν στο χωριό αγώνες … Τα κριάρια τους παίρνανε φόρα απ’ τις άκρες του χωραφιού και κάπου στη μέση του χωραφιού κουτρίζαν με όλη τους τη φόρα τα ελικοειδή κερατά τους για το χατίρι όχι μιας βάκρας ή κατσένας , αλλά των θηλυκών του κοπαδιού … Τα θηλυκά των κοπαδιών δεν είχαν τέτοιους ανταγωνισμούς …
Τέτοια πράγματα και συμπεριφορές δεν είχαν οι άντρες του χωριού ... Πολύ περισσότερο δεν είχαμε αντίστοιχες αναλογίες ανάμεσα στις γυναίκες του χωριού … Κάποιοι αγώνες και άτυποι ανταγωνισμοί του τύπου: το δικό μου άλογο , γαϊδούρι , κριάρι ή τραΐ … Ποτέ δεν καμάρωναν για τα βόιδα , τους γιατί αυτό προκαλούσε το γέλιο , αν όχι την αυτόβρισιά και χρειαζόταν προσοχή στο καμάρι … Το καλάμι που καβάλαγαν καμαρωτά οι νεαροί αρσενικοί βλαστοί δεν … ταίριαζε σε μεγάλους .
Το λιθάρι έρχεται στο στόμα κάθε Μπασταιού που ρωτιέται σχετικά . Ούτε τα άλογα που ντριτσινάνε για την προσκεφαλάδα στο χωριό της νύφης . ούτε αλογοδρομίες ή γαϊδουροδρομίες οργάνωναν οι Μπασταίοι στο χωριό .
Κάποια νιάνιαρα Κρυονερίτες με συλλόγους και άλλους νεωτερισμούς κάνανε αγώνες σπουδαίους απ’ το 1981 και μετά …
Το ρίξιμο ου λιθαριού στη γκουγκουλόρα , ήταν το άθλημα στο χωριό με το παλιό του όνομα . Μεγάλοι λιθοβόλοι ήταν ο παπαΧρήστος , ο Ξενωφώντας ο Φωνόπουλος , ο Βασίλης ο Χαρλαμόπουλος , ο …
Ο τόκας της καβάλας , ο κλείτσικας , ο ξυλιάς …η γρίπσια … η σκορίνα … η γουρονίτσα …το κουτσοπόδι … και άλλα πολλά που απ’ τους δασκάλους τα σκολιαρούδια … αν και είχαν νικητή , που απολάμβανε καβαλαρία στις πλάτες του νικημένου για καμιά εκατοστή , το πολύ , μέτρα , δεν … κατατάσονται στους σοβαρούς Μπασταίικους αγώνες …
…
Το σκάψιμο . Πρώτος που έφερε αυτό το «σπορ» στο χωριό , διηγείται ο Μέλιος ο Μελιόπουλος και συμφωνεί ο διασημότερος απ’ όλους τους ξενοδουλευτάδες γεροΝιόνιος ο Ρήγας , που κάθεται δίπλα του , είναι ο Θοδωρής ο Δημόπουλος , φερτός στο χωριό απ’ το Καρδαρίτσι της ορεινής Αρκαδίας . Ο Καρδαριτσιώτης ήρθε σώγαμπρος στο χωριό το 1900 . Παντρεύτηκε την κόρη του μακαρίτη του γεροΦώνη και απόχτησε πολλά παιδιά . Για να τα ζήσει πήγαινε για ξενοδούλι στην Αμαλιάδα . Έτσι έλεγαν στο χωριό την αμειβόμενη εργασία στα ξένα αμπέλια κύρια , αλλά και στα χωράφια . Αυτός έκαμε την αρχή και ακολούθησαν και οι άλλοι Μπασταίοι . Έβαζαν την αξίνα στον ώμο και , καιρού επιτρέποντος , πήγαιναν το Μάρτη για σκάψιμο . Έμπαιναν στις σειρές του αμπελιού και ανταγωνίζονταν ποιος θα κεφαλώσει τον άλλο . Τέτοια σαν έβλεπαν τ’ αφεντικά έκαναν μεγάλη χαρά … Με τρεις ξιναριές έτοιμο το κουτρούλι , λέει και ξαναλέει με καμάρι ο γεροΝιόνιος , σα διηγείται τους άθλους του στο ξενοδούλι . Ρίχναμε και κανένα κουτρούλι σ’ όποιον έμενε πίσω , για να μη τον διώξει το αφεντικό , ο Καραπαναγιώτης , με τα πολλά αμπέλια και σταφίδες στη Αμαλιάδα . Δεν ήθελε ν’ ακούσει ο αρχιεργάτης το αφεντικό να του λέει : Γιατί μούφερες αυτό το ψοφίμι … Με την ανατολή του ήλου είχαν κιώσι τις πρώτες αράδες … Με τη δύση , καλντισμένοι σταμάταγαν το σκάψιμο …
Το σκάλισμα . Εκεί στα τέλη του Απρίλη ξαναπήγαιναν και ισιώνανε τα κουτρούλια , μιας και είχαν χορτάσει ήλιο …
Το χαράκι . Στα τέλη του Μάη ξανά πηγαιναν στο χαράκι . Με τη φαλτσιέτα καλοτρουχισμένη … μπρος – πίσω . Ξάπλωναν στο κούρβουλο , το χαράκωναν γύρω – γύρω σε δυο κοψιές μισό εκ. περίπου και με το πίσω της φαλτσέτας έβγαζαν τη φλούδα … Μέσα στ’ αμπέλι , ξαπλωμένοι στο χώμα κάτω από τα κλήματα γινόμαστε σα διάβολοι μεταμορφωμένοι …
Ο τρύγος . Τον Αύγουστο πάλι στο ξενοδούλι για τον τρύγο …
οι σεμπριές ,
το σμίξιμο των κοπαδιών ...
Ο ξ ε ν η τ ε μ ό ς ... στις 5 ηπείρους και οι ξενιτεμένοι του ( εσωτερικό και εξωτερικό) . Ο τότε και ο τώρα ...
Οι γραμματισμένοι του ...
Οι δημόσιοι υπάλληλοι , ο ταχυδρόμος ...
Οι αγροφύλακες , οι στρατιωτικοί , οι αστυνόμοι , οι αξιωματικοί ...
Οι παπάδες ,
οι καλόγεροι .
οι ψαλτάδες ,
οι επίτροποι, η ενοριακή εισφορά και ο παπα Χρήστος , ...
Οι πρόεδροι , οι γραμματείς , οι σύμβουλοι , οι πάρεδροι ...
Οι μάστορες ,
Οι μοδίστρες ...
Οι μαμές ...
Οι ξορκιστές , ξεμάτιασμα... καφετζούδες ...
....................Άλλοι .....
Οι γραμματισμένοι .
Πρώτος που σπούδασε και βγήκε δάσκαλος απ’ το χωριό μας είναι ο Κώστας ο Σκούτας γιος του Μήτσου του Σκούτα που ήταν πρόεδρος για χρόνια στο χωριό .
Πρώτος που μπήκε στο πανεπιστήμιο είναι ο γιος του Γιώρη του Φωνόπουλου , φρούραρχου του ΕΑΜ , Θόδωρος Δημόπουλος . Σπούδασε Θεολογία και Φιλολογία . Δίδαξε στα Εκπαιδευτήρια Δούκα , Κωστέα –Γείτονα και στο δημόσιο απ΄το ’90 μια μετά
Στη Νομική Πάνος Δημόπουλος κι αυτός γιος του Γιώρη του Φωνόπουλου
Στη Φιλοσοφική ο Γιάννης ο Ρήγας
Στην Ιατρική ο Φώντας Δημόπουλος , γιος κι αυτός του Γιώρη του Φωνόπουλου
Οι ποιητές του ( ο Κρεκουκιώτης, μπακάλης απ' του Μπάστα , πήρε βραβείο για ποιήματά του...
Οι συγγραφείς του ...
Οι δημοσιογράφοι ... Ο Πάνος Δημοπουλος , εκδότης της εφημερίδας "Σοσιαλιστική Αλλαγή "…
Οι γιατροί , οι δικηγόροι , οι θεολόγοι , οι φιλόλογοι , οι Φυσικοί , Γεωλόγοι , οι δάσκαλοι , νηπιαγωγοί …
Οι μιμηθιοί του ... Σα δεν έχουν στο χωριό τον φτιάχνουν , λέει στο Ζορμπά του ο Καζαντζάκης . Εξαίρεση δε θα μπορούσε να αποτελέσει το χωριό μας . Εδώ δεν αποτέλεσε η Αθήνα . Σχολειό ή τάξη χωρίς ...
Ο Λ ο ύ τ ο ς ( Αντρίκος Γιαννικόπουλος) ... ήξερε όλο το ακριτικό έπος και τον ακριτικό κύκλο.....Τα παιδιά του Σχολείου πηγαίνανε στο Λούτο και τους υπαγόρευε ποιήματα που τα απαγγέλλανε στις σχολικές γιορτές . Ακόμα κάποιοι θυμούνται . Ένας τους το θυμάται ακόμα . Και το διηγιέται μαζί με τα σχόλια των γονιών τους .
«Άσε με χάροντ’ άσε με σήμερα μη με πάρεις
Έχω τα πρόβατ’ άκουρα και το τυρί σο ζύγι
Έχω γυναίκα παρανιά και χήρα δεν της μοιάζει(;) …
Το τι έγινε απουκά, δε λέγεται …
Οι σ υ ν ε τ ο ί του
Όλοι οι Μπασταίοι ήσαν συνετοί άνθρωποι. Όλοι τους αναστήσανε παιδιά κατά πως ετάχθη. Όσοι δεν απόχτησαν παιδιά δεν τόκαναν από πεποίθηση. Τους έλαχε. δεν είχαν επιλογή. Εξωσωμστικές, παιδιά σωλήνων, ανάδοχες μάνες, καταψύξεις ωαρίων και σπερματων και τέτοια δεν υπήρχαν στΔεν κάνανε επιλογες σε αριθμό
του ... Ο Γιώρης ο Φωνόπουλος , ο Παπαχρήστος , ο Γιωρης ο ταχυδρόμος , ο Μητσιος ο Σκούτας , ο Τρύφωνας ο Παρασκευόπουλος , ο Γιώρης ο Φιλιππακόπουλος κ.ά.
Μα γιατί τόκανες αυτό ; Ήρθε να σε κάνει πλούσιο ρετσινιά ο Μπερζελέτος και συ τ' αρνήθηκες ;
Σαμπολύ μου το κοπανάς αυτό . Ήθελες νάσαι γιος μεγιστάνα νομίζω ... Ήθελες να γεννηθείς μες τα πλούτη . Δεν είσαι ο μόνος . Ούλοι αυτό θα θέλανε . Μόνο οι πλούσιοι βλέπουν ευτυχισμένους φτωχούς και οι παπάδες λένε για δυστυχισμένους χορτάτους ... Πιστέψέ με . Ούτε τονα ούτε τ' άλλο πρέπει να ’ναι αλήθεια ..
- Ήθελες να γεννηθείς πριγκιπόπουλο ;
- Μα κάτι τέτοιο μας έλεγες σαν μας ξυπνούσες μπονόρα - μπονόρα . Μπας και συ ήθελες έτσι τα παιδιά σου …
Άκου το λοιπόν για να σε ξεφορτωθώ και να με ξεφορτωθείς , γιατί μου ’γινες μπελάς . Αν δεχόμουν , θα γινόμουν ο μεγαλύτερος κλέφτης που γέννησε η φύση . Ποιους θα ’κλεβα ; Το ξέρεις , φτωχούς ανθρώπους κι αυτό δεν το ήθελα με τίποτα . Επειδή ήξερα δυο κλειδέρες γράμματα και λογαριασμούς , σαν πηγαίναμε στα Ολύμπια , στο εμποροπανήγυρο , οι συχωριανοί μας , φτωχοί άνθρωποι ξέρεις , μου γυρεύανε να τους πουλάου τη γουρνούλα . Και το ’κανα . Με τη δυνατή φωνή μου , εδώ η καλή γουρνοπούλα , πάρτε την πιο νόστιμη - καλή γουρνοπούλα ... Ώσπου να πεις κύμινο ξεπούλαγα . Στο λογαριασμό , 30 οκάδες πριν , 65 οκάδες είχα σε λεφτά !!! Φαντάζεσαι τι θα γινόμουν ! Και δεν τόηθελα με τίποτα ... Φτωχοί άνθρωποι , παιδάκι μου , μεγάλη φτώχια ...
****
- Συ δε μας έλεγες , σαν μας ξυπνούσες μπονόρα μπονόρα : Ξυπνάτε πριγκιπόπουλα ! ... Ξυπνάτε πριγκιποπούλα !
Γέλασε συγκρατημένος απ' την ενοχή που ξύπναγε τα παιδιά του πολύ πρωί , για να τον βοηθήσουν στη δουλειά πριν πιάσει η ζέστη . Και δεν του πήγαινε η καρδιά να στερεί το πιο όμορφο πράγμα για τα παιδιά . Τον πρωινό ύπνο . Μόνο τότε το ’λεγε , ειρωνικά για τον εαυτό του , που από ανάγκη το’κανε , κι όχι γιατί ειρωνευόταν τα παιδιά . Αυτό δεν το ’κανε ποτέ του . Σαν όμως έβγαινε για τα καλά ο ήλιος και τέλειωνε η δουλειά , τ’ άφηνε και παίζανε με την ψυχή τους . Κοιμόνταν κάτου απ’ τον ίσκιο όσο θέλανε . Τις γιορτές ποτέ δεν τα ξυπνούσε με κείνη τη βάρβαρη προσταγή . Ποτέ δεν τα ξύπναγε γιορτές και σκόλες . Πολλές φορές μάλωνε τη μάνα τους , που τα ξύπναγε για να παν' στην εκκλησιά , να γίνουνε καλοί άνθρωποι σαν τ' αδέρφια της , που ήσαντε καλοί χριστιανοί και όλοι τους γίνανε καλόγεροι και παπάδες . Και τι παπάδες ! Πάπαροι με τ’ όνομα . Γονατίζανε οι άγιοι κι ο θεός μπροστά τους . Έτσι φαντάζονταν τα μικρά παιδιά σαν την ακούγανε να μιλά για τα’ αδέρφια της , καταπώς κι ο ίδιος θαύμαζε σε κείνους τους καιρούς ... Είχε πάρει , καθώς λέγανε οι άλλοι " .... άνθρωπο από σόι " . Σκυλί όμως από μαντρί δεν είχε . Δεν του χρειαζότανε εξ άλλου ... Ένα που είχε , τον Αηδόνη , όπως το ‘λεγε , τον έδωκε στο γείτονά του τον Πάνο τον Τσίρμπα . Ο γιος του το ’κανε σπουδαίο κυνηγόσκυλο . Έβγανε , λέει , κάτι λαγούς ! Να , μέχρι κει πάνου . Και τους έβγανε στο πι και φι . Κανένας δεν του γλίτωνε ... Μια φορά … Μια άλλη φορά … και ατέλειωτες οι ιστορίες . Μόνο καλυμμαύκια δε φοράγαν οι λαγοί . Στο χωριό λένε για τους λαγούς , πως όλοι φοράνε πετραχήλια και το σχετικό μουσάκι . …Ο γιος του Πάνου του Τσίρμπα έγινε παπάς στο χωριό . Ο Αηδόνης ίσως να έφταιγε σ’ αυτό .
- Άφ’ τα παιδιά να κοιμηθούνε ...
- Θα ντα κάνεις σαν ελλόγου σου , γυναικάδες , χαρτοπαίχτες ...
- Ναι, και με γυναίκες να παγαίνουν και χαρτιά να παίζουν ... Άφ’ τα τώρα να κοιμηθούνε ...
και έλεγε και μερικούς διαβόλους απουπάνου , κατά το συνήθειο του .
* * *
Οι καλαμπουρτζήδες του . Το μεγαλύτερο αγαθό στο χωριό είναι το καλαμπούρι . Αγαθό εν αφθονία . Και αν για κάποιο λόγο θελήσεις να σοβαρευτείς , δε σ’ αφήνουν ν’ αγιάσεις . Δεν υπάρχει τόπος στη σοβαρότητα , αν και συχνά θ’ ακούσεις : «δώσε τόπο στην οργή» . Αυτό είναι εξοργιστικά σοβαρό πράγμα . Στην εκκλησία του χωριού όλοι φορούν τα καλά τους και προσπαθούν όλοι να σοβαρευτούν . Τα παιδιά όμως δεν το παίρνουν στα σοβαρά και όλο και κάτι κάνουν για να μη ξεχνιέται πως απ’ το χωριό έχει εξορισθεί ισόβια η σοβαρότητα . Στην εκκλησιά επιτρέπεται για λίγο η σοβαροφάνεια να ξεκουραστεί για λίγο , αν το επιτρέψουν τα παιδιά και ιδίως τα μωρά …
...
Να πάρει και κάτι για πρωινό ...
Να μημπάρει και κάτι για πρωινό ;
Την πρώτη φορά . Πάντα το λέγανε τημπρώτη .
- Μέραα .
- Καλημέρα .
- Πελατεία μπόλικια γλέπω . Κανένα τσιούμπι[1] δε σου λείπει .
- Ναι . ήρθες κι εσύ και δε λείπει κανένα …
- Κάνει καλή μέρα και πάνε οι μαύροι ούλοι για δουλειά .
- Τους μέτρησα , μπας κι έλειπε κανένας . Ούλοι περάσανε από ’δώ .
- Μπα ! Είναι σαντα κακά σκυλιά …
- Τι θα πάρεις μπαρμπαΜήτσιομ ;
- Καφέ με κακά… , μια και μια .
- Μαδενμπάει …
- Κάντο εσύ να πάει …
- Και γιατί ούλο τρώς το ο ρε γεροΜήτσιο ;…
- Ε! δεμπρέπει να φαου και κάτι για πρωινό !
- ….
Οι τρελοί του . Αλήθεια είχε τέτοιους στο χωριό ; Αν βέβαια πιστέψουμε σαν που τους ακούμε να μιλάνε , δεν πρέπει να ήταν κανένας στα καλά του !
- Ξέρεις τι μου ’καναν , μωρ’ γειτόνισσα ... Το και το …
- Μωρ’ τι μου λες . Ούλα φτούνα σου ’κανανε της μαύρης ; Αμ τι περιμένεις από δαύτους . Μπας κι ειν’ στα συγκαλά τους ! Ούλοι τους είναι μουρλοί . Για δέσιμο . Ακούς εκεί να …
Ούλοι οι άλλοι και ούλες οι άλλες στο χωριό είναι μουρλοί , ζουρλοί , για δέσιμο ! Βλάκες και ηλίθιοι . Αρκεί να μη είναι μπροστά στην κουβέντα . Όλοι σαν απουσιάζουν είναι μαύροι κι άραγνοι , μουρλοί με ζουρλομανδύα και ζουρλοί για δέσιμο . Σε ακραίες περιπτώσεις ήταν βλακόμετρα και ζουρλομανδύες περιφερόμενοι !!
Τα τελευταία χρόνια , σαν ακουστεί , πως ο τάδε κρατάει σουίτα στην Τρίπολη , μην πάει το μυαλό πως τούλαχε το τζόκερ μετά από 10 συνεχόμενα τζακ ποτ . Έμενε κενό για να σημάνει την απουσία νιονιό . Απλά μιλούν για την πλησιέστερη νευρολογική κλινική . Δεν τους πολυενδιαφέρουν οι διακρίσεις και οι ψυχίατροι ταυτίζονται με νευρολόγους …
Οι συνταξιούχοι Μπασταίοι . Ο πρώτος Μπασταίος συνταξιούχος ήταν ο Ταχυδρόμος , δεύτερος ο Θοδωρής ο Νταγκούλης , τρίτος ο Ρουλάκος …
Οι παλικαράδες ...
..............
Οι ρίζες
η καταγωγή τους ...
Τα έργα και ημέρες ...
Η κ α τ α γ ω γ ή τους , η πορεία τους στο χρόνο , τα κατορθώματά τους , η συνείδηση , η θρησκεία , η πολιτική , η συμμετοχή σε αγώνες , τα ήθη και έθιμα ,οι αθλητικοί αγώνες , η εξέλαση , το ξενοδούλεμα στο σκάψιμο , στο χαράκι ,στον τρύγο , οι σεμπριές , το σμίξιμο των κοπαδιών ...
Οι Φερτοί και οι … Φευγάτοι. Θ’ αναφέρουμε μόνο αυτούς που ήρθαν στο χωριό πάππον προσπάππον και είχαν φέρει μαζί τους τον πολιτισμό του χωριού τους και επιδράσανε με το ένα ή τον άλλο τρόπο . Οι φευγάτοι διαμόρφωσαν το χωριό , όσο ήταν σ’ αυτό . Εκεί που πήγανε …
Πηγές : Ο Μέλιος του Μελιόπουλου , ο Βασίλης ο Τζούκας είναι η κύρια και η πλέον αξιόπιστη πηγή πληροφοριών για τους Φερτούς και του φευγάτους του χωριού …
Ακόμα ο παπαΚώστας, που απαγγέλει χωρίς λάθος σε κάθε ευκαιρία στην εκκλησία και στο νεκροταφείο όλους μέχρι 3ης και 4ης γενεάς
Ο Διαμαντής …που αποφεύγει , αλλά ξέρει αρκετά ...
Ο Βασίλης ο Τζούκας πρέπει να ξέρει πολλά …
Ήρθαν στο χωριό :
Α΄. Από το Βελιμάχι , χωριό της ορεινής Αρκαδίας
1. Ο Νιόνιος Παγώνης , ήθε στα τέλη της 10ετίας του 1890; , πήρε την … και απόχτησε δυό παιδιά . Το Λιά και τον Αλέκου Παγώνη , που άλλαξαν το επώνυμο από Παγώνης σε Αναγνωστόπουλος .
Ο Λιας απόχτησε 4 παιδιά 1 τσιούπα και 3 παιδιά . Την Ξανθή , Τον Αδ΄μη , τον Αλέκο και το Λια …
Ο Αλέκος απόχτησε … παιδιά . Τη Γκόλφω , μοδίστρα στην Αθήνα , τη … και Νιόνιο , που παντρεύτηκε την … και απόχτησε … παιδιά .
2. Ο Γιώργης του Κακαρέπα(η)ς ( εξ ου και Γιωργόπουλοι ) , ήρθε στις αρχές της 10ετίας του 1890; και πήρε την Κωστούλα , αδερφή του Ρακλή και του Κώστα Γκουντάνη , και απόχτησαν το Μήτσιο το Γιωργόπουλο και τη Μαρία , που πήρε ο Χρηστος … δουκιώτης … . Ο Μήτσιος πήρε την Μαρί του Δήμαρχου (επίθετο) … , άλλαξε το επώνυμο από Κακαρέπα(η)ς σε Γιαννόπουλο και απόχτησε δυο παιδιά . α)Τον Πάνο , που πήγε στη Γερμανία και κει απόχτησαν πολλά παιδιά … Κάθε χρόνο έρχονται στο χωριό … και β) την Κωστούλα , που παντρεύτηκε στη Ντάρντιζα …
3. Από τους Πακαίους , ήρθε η Θοδώρα στις αρχές της 10ετίας του 1870 ;… , που Πήρε το Μέλιο το Μελιόπουλο (Χριστόπουλο) . Έκαμε 7 παιδιά . α) Τη Μαριγώ , που Παντρεύτηκε στου Λατζόι … β) Το Χρήστο , που πήρε την Παναγιώτα , αδερφή του Χρήστου του Ντέμου (Μπάμπη) …. γ) Τη Βασική , που πήρε το Ματσιάγκα … δ) Την Ελένη που πήγε στου Κολίρι , δεν παντρεύτηκε … ε) Τη Παναγιώτα , που παντρεύτηκε στου Λατζόι και πήρε το Λαζουρά … στ) Το Γιώργη , που πήγε στην Αμερική , παντρευτηκε εκει και έκαμε δυο κορλιτσια … Πέθανε εκεί . ζ) Το Μήτσιο το Μελιόπουλο , από του βέρους Μπασταίους …. Πήρε την Αναστασία , από του πόθου από Μητραίους …. Και απόχτησε το Μέλιο , τον αφηγητή μας … και το Γιώρη , που έπαιζε και παίζει ακόμα το καλύτερο φύλλο στην Ελλάδα και … Ο Μέλιος απόχτησε 6 … παιδιά . Το Μήτσιο , το Πάνο …, την … δασκάλα και την …
4. Από τους Κουμπουραίους ήρθε , στις αρχές ή τέλη της 10ετίας 1890; , η Θοδώρα (η διάσημη στο χωριό Κατσιαβίνα) , που παντρεύτηκε τον Πάνο τον Κατσιαβό . Απόχτησαν α) το Νίκο …, του ΚΚΕ β) το Γιάννη , πασίγνωστο Κατσιαβόγιαννη στο χωριό , που πήρε την … Κατσιαβογιαννιά και απόχτησε τον Πάνο , τη Θεώνη , τη Θοδώρα …, γ) το Μήτσιο , που σκοτώθηκε το 1922 , στο Μικρασιατικό πόλεμο , δ) το Γιώρη … ε) τη Ντίνα …. Στ) την Ουρανία …
5. Η …… Ζαντίκαινα , 10ετία του 1890 ;, (εξ ου και Ζαντικαίοι ), που πήρε το Σωτηράκη , από το όνομά του λέγονται και Σωτηρακαίοι . και απόχτησε α) το Νίκο , γνωστοτερος σαν Νικολής και μεγάλος ψεματούρης στο χωριό , που έκαμε το Γιώρη το γνωστό Διαμαντή , την … που πήρε τον Πάνο του Γιωργόπουλου . β) το Γιώρη , το Μπουρδούτση , που απόχτησε το … το …. , γ) τον Πάνο , που απόχτησε το Σωτήρη … , τον παπαΚώστα …, τον … , την … που πήρε τον παπαΜπίρμπα … δ) την Παναγιώτα , που παντρεύτηκε τον Καλπάκο από του Στραβοκέφαλου …, ε) Τη Μανθή , που παντρεύτηκε στου Λάσδικα και πήρε τον Κανελόπουλο … , και στ) τη … που πήρε το Φώτη το Μπασέτα ….
6. Από τους Λουταίους , ήρθε ( 1890;) στο χωριό η… Αντριού , πήρε το Γιάννη και έκαμαν α) το Γιάγκο … β) την Αγγέλω … γ) τη Βάσω που παντρεύτηκε το Θοδωρή το Λαμπρόπουλο (Λαμπραίοι) … δ) τη …, μια που είχε πάρει ο Παπασπύρος από την Καλολετσή …
7. Η … μάνα του Ματσιάγκα , παντρεύτηκε το Θανάση το Ντέμο (1890;), έκαμε δύο παιδιά . Το Χρήστο … και τον …. Που σκοτώθηκε , άθελά του , με μια κουμπούρα , λίγο πριν πάει στο στρατό . Η … μάνα του Ματσιάγκα , μετά το θάνατο του Θανάση του Ντέμου , πήρε το Μηνά , πατέρα του Πάνου του Ντρίνα και του Κώστα του Ντρινάκου …
8. Η … , που παντρεύτηκε (1890;) το … γεροΓούτο , μάνα του Κώστα … και του Χρήστου του Γούτου …
Β΄. Από το Μοναστηράκι ήρθαν μόνο γυναίκες !
1. Η … μάνα του Κώστα του Ντρίνα (Γαλανακόπουλου) , παντρεύτηκε τον … και έκαμε α) τον Κώστα , που πέθανε στου Κρεκούκι και β) τη Γιωργία , που παντρεύτηκε στην Καυκανιά το (Μέρπαση) Θανόπουλο το χασάπη …
2. Η Σωτήρω (Μπαντούναινα) , παντρεύτηκε το Γιάννη το Βγενόπουλο ; και έκαμε α)τη Γιωργίτσα , που Παντρεύτηκε το Νιόνιο το Ρήγα και έκαμε 6 παιδιά . Το Γιάννη , Φιλόλογο , που δίδαξε στο Πελόπιο και μετά έγινε καλόγερας , το Σωτήρη , που παντρεύτηκε στο Στραβοκέφολου , το Γιώρη , που έγινε παπάς στην Αθήνα , τη Μαρία τη νοσοκόμα , την … που πέθανε νωρίς και την …. Και β) τη Φροσύνη , που παντρεύτηκε τον Ταξιάρχη , γιό του … Γκαβίλια και έκαμε και έκαμε το Γιάννη … , το Θάνο , τη … την …
Μετά το θάνατο του Γιάννη του Βγενόπουλου , η Σωτήρω παντρεύτηκε το … Μπαντούνα , που είχε πάρει τη μάνα της Τσιέλω … ( Την Τσιέλω , παντρεύτηκε ο Νίκος ο Ντέμος και σαν πέθανε η Τσιέλω , πήρε τη Ντίνα Κανελοπούλου) . Ο … Μπαντούνας είναι ο πρώτος που καταχωρείται στο μητρώο του χωριού το 1902 .
3. Από τους Πλιατσικαίους η Μαρία , που παντρεύτηκε το Μήτσιο το Σκούτα και απόχτησαν δυο παιδιά α) τον Κώστα , που έγινε ο πρώτος δάσκαλος από το χωριό Μπάστα και β) τον Πάνο , υπάλληλος της Νομαρχίας ; …
4. Η Μαρία του Δήμαρχου , πήρε το Μήτσιο το Γιωργόπουλο …;;; Παντρευτηκε δυο φορές ; (Γιαννόπουλο) και έκαμε τον α) Πάνο και β) την Κωστούλα …
Γ΄. Από τους Παραλογγούς ήρθαν στο χωριό
1. Ο Μπαντούνας που πήρε την Παναγιώτα ; , μάνα της Τσιέλω και έκαμε την Παναγιώτα ;;;
2. Ο γεροΣκούτας ( Γιώργης;) , που πήρε τη … μια από του Γαλανακόπουλου και έκαμε α)τον Κωστή Σκούτα , που πήρε την …κόρη του γερογιάννη του Τζούκα , αδερφή του τουΤζουκοΜήτσιου και του ΤζουκοΚώστα … που έκαμε το Μήτσιο … , το Γιώρη … τη Θανάσω … και τη Φροσύνη που πήρε ο Γιώρης ο Μπουρδούτσης , και β)το Γιάννη Σκούτα (Καψιμάλη) , που πήρε τη …… και έκαμε τον Κώστα , τη φροσύνη του Κώστα Κωσταντάκη , πατέρα του Μήτσιου , του Γιάννη και του Γιώρη … και την Ασπασία , που πήρε ο Χιλιδοναίος χρυσοχώος
Δ΄. Από το Καρδαρίτσι ήρθαν στο χωριό
1. Ο Θοδωρής Δημόπουλος (1900;) , εγγονός του Δήμου ( εξ ου και Δημόπουλοι) , που ήταν κολλητός του Κολοκοτρώνη και γιός του Σωτήρη . Πήρε τη Χριστήνα , κόρη του Φώνη Ξενοφώντα , εξ ου και Φωνόπουλοι , Μπασταίικο επώνυμο των Δημοπουλαίων)και της … Φώναινας Δημητρόπουλου; . Η Χριστίνα έκαμε 5 παιδιά . α) Το Γιώρη , που παντρευτηκε τη Βασιλική από τις Μηλιές και απόχτησε κι αυτός 5 παιδιά . Τη Χριστίνα , το Θοδωρή , το Σπύρο , τον Πάνο και τον Ξενοφώντα . β) Τη Βασιλική που παντρευτηκε στου Χιλιδόνι το Λάμπρο το Μπράμο και απόχτησε τριά παιδιά . Το Σταύρο , τη Λίτσα και το Βασίλη . γ) Τον Ξενοφώντα , που παντρεύτηκε την Παναγιώτα του Πάνου του Κατσιαβού και απόχτησε δυο παιδιά .Το Θοδωρή (Ρούλη) και τη Χριστίνα . δ) Το Σωτήρη που παντρεύτηκε τη Θωδώρα από τις Μηλιές και έκαμε 5 παιδιά . Τη Χριστίνα , τον Πάνο το αμερικάνο , τη Αγγέλω , τη Φώτω , τον Ηλία και την Τριάδα . ε) τη Βγενιά , που παντρεύτηκε στην Καλολετσή , το Μήτσιο το Βγενόπουλο (Μπαρέζο) και απόχτησε δυό παιδιά . Τη Μαρία και τη Γιωργία . Και οι δυο κόρες το γεροΦώνη , η Χριστίνα και η αδερφή της Κατερίνη , πέθαναν στο θανατικό του 1918 .
2. Η Νικολίτσα Μακρή (Μάρκαινα) (1900;) . Πήρε το Μάρκο (Κάστα Βασιλόπουλο) και γέννησε α) το Σταμάτη … , β) το Μιχάλη … και γ) την Ανθή …
3. Η …. Ζιόγκαινα (1900;) , παντρεύτηκε το Γιάννη το Βγενόπουλο (Ζιόγκα) και έκαμε το Δημήτρη , το Λεωνίδα , τη Σταματία και τη ……
Ε΄. Από τις Μηλιές ήρθαν στο χωριό
1. Από του Μπιλαλαίους , ήρθε η Βασιλική , παντρεύτηκε το Γιώρη το Δημόπουλο (Φωνόπουλο) και έκαμε 5 παιδιά . α) Τη Χριστίνα που παντρεύτηκε το Νίκο του Κρυελέση και απόχτησε 6 παιδιά . Την Ευγενία , τη Γιωργία που παντρεύτηκε τον Ολανδό Γιερούν … , το Μήτσιο , τη Γιώτα , τη Βασιλική , που έγινε γιατρός , τη Γιώτα και το Γιώρη , που έγινε Φυσικός . β) Το Θοδωρή , που έγινε καθηγητής θεολόγος και φιλόλογος και παντρεύτηκε την φιλόλογο Νίτσα Παγώνη , που έκαμε το Γιώρη . Μετά παντρεύτηκε τη δικηγόρο Στέλλα Μητροπούλου . Μετά χώρισε και … γ) Το Σπύρο , που παντρεύτικε την Ολανδέζα …. και έκαμε την Άννια . δ) τον Πάνο που έγινε δικηγόρος , παντρεύτηκε την …. Σιδερή , δικηγόρο και έκαμε μια κόρη , την Ελένη …ε) τον Φώντα (Ξενοφώντα) , που έγινε γιατρός , παντρεύτηκε την … καθηγήτρια , από το Μενίδι Άρτας και έκαμε το Γιώρη …
2. Η Βγενισούλα , που παντρεύτηκε το Μήτσιο Παναγόπουλο (Καστριγγάκη) και απόχτησε ένα γιο , το Νικολό , που παντρεύτηκε τη ….
3. Η Θοδώρα , απ’ τους Πιπαίους . Παντρεύτηκε το Σωτήρη το Δημόπουλο (Φωνόπουλο) και έκαμε 5 παιδιά . α) Τη Χριστίνα , που πήρε το Μήτσιο τον Αναστασόπουλο (Φιλιππα πουλο) και έκαμε τη Σοφία , γεωλόγο , που παντρεύτηκε το Βασίλη Κρομυδά , θεολόγο . β) Τον Πάνο , που πήγε στη Αμερική , παντρευτηκε την Ηπειρώτισσα …. και έκαμε δύο κόρες . Τη Δώρα …. και την Αλίκη , δημοσιογράφο στο CBS και παντρεύτηκε το Μπίλι … γ) Τη Φώτο που έγινε καλόγρια στον όσιο Μελέτιο . δ) τον Ηλία , που άνοιξε σχολή οδηγών , παντρεύτηκε τη Ζωή του Χρήστου Αναστασόπουλου (Χριστιλίπη) και έκαμε δυο παιδιά το Σωτήρη , Ηλ/μηχ/γο και Το Χρήστο … ε) Την Τριάδα , που πήρε το Γιάννη Κουτσογιάννη , δημοτικό υπάλληλο και έκαμε δυο παιδιά το Βαγγέλη , Γυμναστή , που παντρεύτηκε τη …. και έκαμε μια κόρη … και το Σωτήρη …
ΣΤ΄. Από την Καλολετσή ήρθαν
Ζ΄. Από του Πόθου ήρθαν
Η΄. Από του Χιλιδόνι ήρθαν
Θ΄. Από την Πέρσαινα ήρθαν
Ι΄. Από του Λάσδικα ήρθαν
ΙΑ΄. Από το Γούμερο ήρθαν
ΙΒ΄. Από τη Ντάρντιζα ήρθαν
ΙΓ΄. Από τον Πλάτανο ήρθαν
1. Η …… (θειαΜήτσιωνα) και πήρε το Μήτσιο Δημητρακόπουλο (Τζούκα) . Έκαμε … παιδιά . α) Το Σταύρο … β) το Βασίλη …γ) την Κατερίνη … δ) την ….
ΙΔ΄. Από του Στραβοκέφαλου
ΙΕ΄. Από την Καυκανιά
==========================
Ο ξ ε ν η τ ε μ ό ς ... στις 5 ηπείρους και οι ξενιτεμένοι του ( εσωτερικό και εξωτερικό) . Ο τότε και ο τώρα ...
Οι γραμματισμένοι του ...
Οι δημόσιοι υπάλληλοι , ο ταχυδρόμος ...
Οι αγροφύλακες , οι στρατιωτικοί , οι αστυνόμοι , οι αξιωματικοί ...
Οι παπάδες , οι καλόγεροι . οι ψαλτάδες , οι επίτροποι . η ενοριακή εισφορά και ο παπαχρηστος , ...
ΟΙ ΔΑΣΚΑΛΟΙ
Α' Οι δ ά σ κ α λ ο ι που εργάστηκαν στο σχολείο του χωριού μας ...
1. Πρώτος δάσκαλος στο χωριό μας δίδαξε ο Βαρελάς Δημήτριος από τη Χαργιά ( σημ. Χειμαδιό) Ηλείας . Καλός δάσκαλος , λένε στο χωριό .
2. Δεύτερος , ο Ζάρκος Παναγιώτης (με ρ..) από τον Πύργο . Πανέξυπνος , λένε στο χωριό , αλλά λίγο λοξός ... " Αδάμη , βάλε μου 50 δράμια ρύζι , να φτιάξω νερομπούρμπουλο . Έχουμε και τοποθεσία " στου Ζάρκου . Άσχετο λένε πολλοί . Μήπως υποκρύπτει καταγωγή του απ' το χωριό μας ;
3. Τρίτος δάσκαλος ήταν η ......... Γιώτα από τη Γορτυνία ...
4. Τέταρτος δάσκαλος που δίδαξε στο χωριό μας ήταν ο Δημακόπουλος ... απ' του Χιλιδόνι ....
5. Ο Παναγούλιας ... ήταν ο πέμπτος δάσκαλος . Εξαίρετος λένε οι χωριανοί , αλλά πολιτικολογούσε ... υπέρ ενός κόμματος ...
6. Ο Πανόπουλος ... , υπερέτησε για ένα χρόνο από τη Γορτυνία; ....
7. Η Βάσω Παπαθεοδώρου ....
8. 8ος δάσκαλος ήταν ο Ταβερναράκις , απ' το Τυμπάκι ... Κρήτης . Στην αρχή μόνος . Μετά ήρθε η …..
9. Καρμπύλα Ντόρα (Θεοδώρα) με τον Ταβερναράκι στο χωριό ... Θρυλικός δάσκαλος για το χωριό . Ήταν η χρυσή εποχή του σχολείου . Έγινε διθέσιο με νηπιαγωγείο; και ..
10. Ντούγιας Λάζαρος ...
11. Φουστούκου ...
12. Ελένη Μπιλάλη ... η τελευταία ..
2.Οι δάσκαλοι απ το χωριό που δασκάλεψαν αλλού …
Με τη σειρά Σκούτας Κων .
Οι πρόεδροι , οι γραμματείς , οι σύμβουλοι , οι πάρεδροι ...
Οι μάστορες ,
Οι μοδίστρες ...
Οι μαμές ...
Οι ξορκιστές , ξεμάτιασμα... καφετζούδες ...
...................
.Άλλοι .....
Οι μιμηθοί του ...
Οι συνετοί του ...
Οι ποιητές . Ο κρεκουκιώτης Χαρ. Γιαννικόπουλος , βραβεύτηκε ...
Πολιτική στο ... Ελάχιστοι, από όσους συχνάζανε ή συχνάζουν στο καφενείο, είναι, που να μη ξεστόμισαν τη φράση : ''κανε με πρωθυπουργό και ...
===============================
1. Τα αρχεία και οι Μπασταίοι
Μερικά βιβλία της Νομαρχίας ήρθαν στο χωριό:
1. Αρχειακό υλικό: ( Κ. Γ. Κυριακόπουλος «Ο ΠΥΡΓΟΣ και Η ΗΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ και ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ», 2 τόμοι… έκδοση: ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΗΛΕΙΑΣ 2003)
2. «Η ΗΛΕΙΑ ΔΙΑ ΜΕΣΟΥ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ» του Γ. Παπανδρέου Δ.Φ. (Διδάκτορα Φιλολογίας) Γυμνασιάρχου, από το Πάο, φωτοανατύπωση Ν.Ε.Λ.Ε Ηλείας
3. «ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΗΛΕΙΑΣ» , (από τη βενετοκρατία μέχρι σήμερα) του Δ. Μ Πρίγγουρη, έκδοση: ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΗΛΕΙΑΣ 2006
4. μερικά άλλα λογοτεχνικά.
Μονατηριώτες δεν υπήρξαν ποτέ στου Μπάιστα. Αν και, για 13ολόκληρα χρόνια, από το 1940 ως το 1953, και συμφώνως τω νόμω, έπρεπε το πιστοποιητικό γέννησης και βάφτησής τους να γράφει εν μοναστηρίω τη ... 1940, '41, 42 ... και '53! οι Μπάσταίοι δεν το επιτρεψανε αυτό. Δεν ήθελαν τα Μπαστιωτόπουλά τους να είναι Μοναστηράκια. Δε γράψανε ούτε μια φορά εν Μοναστηρίω τη ... Δεν πάγαινε το χέρι τους με τίποτα. Γράψανε το νόμο των περιγραμμάτου λοιμοκοντώρων στα τρούπια παλιοπάπουτσά τους, κι ας φοβέριζε η φασιστική μπότα και οι περιγραμμάτου λοιμοκοντόροι συνεργάτες τους. Πως μπορούσε να ανεχτούνε Μπασταίοι πάπων προσπάπων να επιτρέψουν ένα τέτοιο προσδιορισμό για τα παιδιά τους. Άκου Μοναστηριώτες! Ας φοβερίζουν όσο θέλουν νομάρχες και νομαρχειακοί με επισκέψεις, εγκυκλίους και χωροφυλάκους!
Αν η γη σε σχέση με τον ήλιο είναι 1 σπυρί σταριού από ένα σωρό αλωνιού, τι θαναι το χωριό και τι οι Μπασταίοι;
………
Κανένας Μπασταίος με τη θέλησή του δε σύμπραξε στη δημιουργία της φαντασιακής της ιστορίας! Καθυστερημένα ξενογενή και ξενόδουλα άρρωστα μυαλά οι περί γραμμάτου λιμοκοντόροι προσπάθησαν να επιβάλουν της εθνικοκοτσάνες τους με εργαλείο την ιστορική μυθοπλασία και κατασκευασμένη ιστορία, επινοώντας εχθρούς, με ανομολόγητα κίνητρα και σκοπούς. Και όλα αυτά αφορούσαν τους Μπασταίους, στο μέτρο που καλούνταν να τις υπηρετήσουν σε άσχετους πολέμους.
…
Αν οι …
- Ο Πυθαγόρας, ...- Ο Θεμιστοκλής , αυτοκτόνησε . Πηγή: Πλούταρχος- Αισχύλος, αυτοεξορίστηκε στη Γέλα , για να αποφύγει τη δίωξη. Αποκάλυψε στοιχεία των ελευσίνιων Μυστηρίων.- Περικλής, δε φυλακίστηκε ,αλλά πλήρωσε πρόστιμο με απόφαση του ειδικού δικαστηρίου. - Σοφοκλής , πέθανε από γήρας - Αλκιβιάδης, αυτοεξόριστο τον σκότωσαν κατά πως του τάξανε οι Σπαρτιάτες , για μπαμπεσιά με μπαμπεσιά ; - Ευριπίδης τον κατασπάραξαν τα σκυλιά , στη διάρκεια φιλοξενίας του μακεδόνα βασιλιά Αρχέλαου. - Δημοσθένης , αυτοκτόνησε στην Καλαβρία του Πόρου , για να μην πέσει στα χέρια του Φιλίππου.
- Αριστοφάνης , Πλάτωνας , Ισοκράτης . Κανείς τους δεν πέθανε στην εξορία ή από πείνα .
- Στίβεν Xόκινγκ (Hawking)
Οι 5 γίγαντες της επιστήμης :
1.Νικολάου Κοπέρνικου
2.Γaλιλαίου: Eppur si muove= κι όμως κινείται
3.Γιοχάνες Κέπλερ
4.Ισαάκ Νεύτωνα και
5. Αλβέρτου Α'ι'νστάιν
Τότε οι Μπασταίοι …
Η κτηνοτροφία
Μόνο ο γεροΑράπης λείπει μόνιμα και κανένας δεν ανησυχεί . Ξέρουν πως δεν το επιτρέπει το δικό του άγιο βιβλίο . Κανένας δεν του γύρεψε να προσκυνήσει εκκλησιά και το τζαμί ν’ αφήσει … Στο χωριό δεν είχαν καιρό για διακρίσεις και τέτοια φοβικά εθνοφυλετικά κουραφέξαλα δεν είχαν θέση …
Υπεύθυνη δήλωση της ύπαρξής τους , η παρουσία όλων τη Λαμπρή . Χαρά κι ο παπαΧρίστος που γέμιζε η εκκλησία με τους Μπασταίους . Τι νόημα μπορεί να έχει τέτοια μέρα ένα Γιατί και Πως ! Χριστός Ανέστη ο παπάς , αληθώς ανέστη , εν χορώ όλοι οι πιστοί . Η κρυμμένη ουσία σε ύπαρξη . Οι μη υπάρχοντες τόσον καιρό , αληθινά υπάρχουν . Και κανένα μα κανένα γιατί δε χωράει στο χωριό και όλα τα σκυλιά δεμένα . Δικαίωμά τους να γαβγίζουν όσο θέλουν . Τα ’φεντικά σε ύπαρξη δεν ανησυχούν . Το βέλαγμα , το γαύγισμα , το μούγκριμα , το γκάρισμα και ούλες οι κραυγές των ζωντανών , είναι το μόνο επιτρεπόμενο γιατί . Γιατί ξάφνου ο κατάδικα δικός τους , υπάρχει και για , τους έχθιστα ξένους γι αυτά , δικούς του ! Έβαλε και τα καλά του και λιποτάχτησε σε εκκλησιές και τέτοια , που είναι απαγορευμένο σ’ όλα τους . Αυτό το επιτρεπόμενο εχθρικό γιατί είναι υπογραφή κι απάντηση στην ύπαρξη των που έχουνε Λαμπρή και απαγορευμένο τα γιατί !
Χριστός Ανέστη εκ νεκρών και τα σκυλιά δεμένα ! Όλοι τους είχαν βαφτιστεί και στο λάδωμα προσέχει ο νουνός να πάει το λάδι εκεί ανάμεσα στο μικρό και το παράμεσο δαχτυλάκι , να μη στουφώνει ο τόπος απ’ την ποδαρίλα , καθώς λέγανε από πριν έξω από την εκκλησιά . Μα και στις άλλες πτυχωσιγενείς μεριές του μικρού παιδιού , να μη βρωμάνε σα θα μεγαλώσει .
Μα και όλοι τους είχανε χριστεί , σα βασιλιάδες οίκου Ισραήλ , με τ’ άγιο λάδι , που τόηφερε ο παπάς από την Πόλη . Βλογημένο από τον Πατριάρχη κι όλους τους δεσποτάδες . Μπας και δεν έφτασε το άλλο λάδι του νουνού που τοηφερε απ’ το λιμπί του …
Ο μακαρίτης ο γεροΦώνης υποψιασμένος , ανέβηκε στο ύψωμα τ’ Αγιώργη κοίταξε το σκίσιμο απ’ το βάτο …στη ολοκαίνουργια φουστανέλα του , ακούμπησε τηνγκλίτσα στηνγκουμαριά με τα κατακόκκινα κούμαρα και αγνάντευε για πολύ πέρα κατά Ολυμπίας μεριά … και Θάλασσα …
Κατέβηκε στου Λακαβίδι , στο σημείο απ’ όπου φαίνονται όλα όσα βλέπει στο χωριό . Διάλεξε αυτό το σημείο , γιατί μόνο από κει φαίνεται όλο το χωριό . Τήραξε ένα - ένα όλα τα σπίτια , χαμοκέλλες και καλύβες … Των … Του και της … Των … Θυμήθηκε καλά μα και … Τούκατσε , όμως , λίγο παραπάνω το μάτι στη χαμοκέλα της κυράς του , που …και που … Τήραξε και το δικό . Μέσα ήταν η κυρά του με τις δυο του κόρες … και μετά όλους τους γκρεμούς κατά τοΓουμερέικο … Θυμήθηκε … αναστέναξε βαθιά και …κάρφωσε τα μάτια στην εκκλησιά με τους φτωχικούς σταυρούς του κοιμητηρίου … Εκεί τον πήρ’ ο ύπνος κι έγειρε στο πλάι πάνω στην κάπα του . Σαν ξύπνησε βρέθηκε να τηράει κατά τη δύση . Έδυε ο ήλιος κατά θάλασσας μεριά . Ένας σταυρός προβαλλόταν στο κέντρο του . Ήταν αυτός του οικογενειακού του τάφου … Ήταν η τελευταία εικόνα που έβλεπε πριν αποκοιμηθεί .
Η δικαιολογία …
Η κ α τ α γ ω γ ή τους ,
η πορεία τους στο χρόνο ,
τα κατορθώματά τους ,
η συνείδηση ,
η θρησκεία ,
η πολιτική ,
η συμμετοχή σε αγώνες ,
«Αθλητικοί» αγώνες
α) Οι Μπασταίικοι αγώνες …
Ο ανταγωνισμός στο σκάψιμο , κύρια των αμπελιών στο ξενοδούλι ή στην ξέλαση … δεν θεωρήθηκε ποτέ αγώνας . Ούτε και ο αγώνας για την υπαρξη και τη ζωή τη δική τους και των πολυάριθμων κουτσούβελων , όπως λέγαν τα πολυαριθμά παιδιά της οικογένειάς τους είχε την υποψία ή υπόνοια αθλήματος …
β) Οι Κρυονερίτικοι ή νεωτερικοί …(χαρταετοί , τα στόκια , οι «πύραυλοι» με τα κουτιά απ’ το γάλα με την ασιτελίνη ,
Με τη γνωστή έννοια του όρου δεν είχαν στο χωριό αγώνες … Τα κριάρια τους παίρνανε φόρα απ’ τις άκρες του χωραφιού και κάπου στη μέση του χωραφιού κουτρίζαν με όλη τους τη φόρα τα ελικοειδή κερατά τους για το χατίρι όχι μιας βάκρας ή κατσένας , αλλά των θηλυκών του κοπαδιού … Τα θηλυκά των κοπαδιών δεν είχαν τέτοιους ανταγωνισμούς …
Τέτοια πράγματα και συμπεριφορές δεν είχαν οι άντρες του χωριού ... Πολύ περισσότερο δεν είχαμε αντίστοιχες αναλογίες ανάμεσα στις γυναίκες του χωριού … Κάποιοι αγώνες και άτυποι ανταγωνισμοί του τύπου: το δικό μου άλογο , γαϊδούρι , κριάρι ή τραΐ … Ποτέ δεν καμάρωναν για τα βόιδα , τους γιατί αυτό προκαλούσε το γέλιο , αν όχι την αυτόβρισιά και χρειαζόταν προσοχή στο καμάρι … Το καλάμι που καβάλαγαν καμαρωτά οι νεαροί αρσενικοί βλαστοί δεν … ταίριαζε σε μεγάλους .
Το λιθάρι έρχεται στο στόμα κάθε Μπασταιού που ρωτιέται σχετικά . Ούτε τα άλογα που ντριτσινάνε για την προσκεφαλάδα στο χωριό της νύφης . ούτε αλογοδρομίες ή γαϊδουροδρομίες οργάνωναν οι Μπασταίοι στο χωριό .
Κάποια νιάνιαρα Κρυονερίτες με συλλόγους και άλλους νεωτερισμούς κάνανε αγώνες σπουδαίους απ’ το 1981 και μετά …
Το ρίξιμο ου λιθαριού στη γκουγκουλόρα , ήταν το άθλημα στο χωριό με το παλιό του όνομα . Μεγάλοι λιθοβόλοι ήταν ο παπαΧρήστος , ο Ξενωφώντας ο Φωνόπουλος , ο Βασίλης ο Χαρλαμόπουλος , ο …
Ο τόκας της καβάλας , ο κλείτσικας , ο ξυλιάς …η γρίπσια … η σκορίνα … η γουρονίτσα …το κουτσοπόδι … και άλλα πολλά που απ’ τους δασκάλους τα σκολιαρούδια … αν και είχαν νικητή , που απολάμβανε καβαλαρία στις πλάτες του νικημένου για καμιά εκατοστή , το πολύ , μέτρα , δεν … κατατάσονται στους σοβαρούς Μπασταίικους αγώνες …
…
Το ξενοδούλι
Το σκάψιμο . Πρώτος που έφερε αυτό το «σπορ» στο χωριό , διηγείται ο Μέλιος ο Μελιόπουλος και συμφωνεί ο διασημότερος απ’ όλους τους ξενοδουλευτάδες γεροΝιόνιος ο Ρήγας , που κάθεται δίπλα του , είναι ο Θοδωρής ο Δημόπουλος , φερτός στο χωριό απ’ το Καρδαρίτσι της ορεινής Αρκαδίας . Ο Καρδαριτσιώτης ήρθε σώγαμπρος στο χωριό το 1900 . Παντρεύτηκε την κόρη του μακαρίτη του γεροΦώνη και απόχτησε πολλά παιδιά . Για να τα ζήσει πήγαινε για ξενοδούλι στην Αμαλιάδα . Έτσι έλεγαν στο χωριό την αμειβόμενη εργασία στα ξένα αμπέλια κύρια , αλλά και στα χωράφια . Αυτός έκαμε την αρχή και ακολούθησαν και οι άλλοι Μπασταίοι . Έβαζαν την αξίνα στον ώμο και , καιρού επιτρέποντος , πήγαιναν το Μάρτη για σκάψιμο . Έμπαιναν στις σειρές του αμπελιού και ανταγωνίζονταν ποιος θα κεφαλώσει τον άλλο . Τέτοια σαν έβλεπαν τ’ αφεντικά έκαναν μεγάλη χαρά … Με τρεις ξιναριές έτοιμο το κουτρούλι , λέει και ξαναλέει με καμάρι ο γεροΝιόνιος , σα διηγείται τους άθλους του στο ξενοδούλι . Ρίχναμε και κανένα κουτρούλι σ’ όποιον έμενε πίσω , για να μη τον διώξει το αφεντικό , ο Καραπαναγιώτης , με τα πολλά αμπέλια και σταφίδες στη Αμαλιάδα . Δεν ήθελε ν’ ακούσει ο αρχιεργάτης το αφεντικό να του λέει : Γιατί μούφερες αυτό το ψοφίμι … Με την ανατολή του ήλου είχαν κιώσι τις πρώτες αράδες … Με τη δύση , καλντισμένοι σταμάταγαν το σκάψιμο …
Το σκάλισμα . Εκεί στα τέλη του Απρίλη ξαναπήγαιναν και ισιώνανε τα κουτρούλια , μιας και είχαν χορτάσει ήλιο …
Το χαράκι . Στα τέλη του Μάη ξανά πηγαιναν στο χαράκι . Με τη φαλτσιέτα καλοτρουχισμένη … μπρος – πίσω . Ξάπλωναν στο κούρβουλο , το χαράκωναν γύρω – γύρω σε δυο κοψιές μισό εκ. περίπου και με το πίσω της φαλτσέτας έβγαζαν τη φλούδα … Μέσα στ’ αμπέλι , ξαπλωμένοι στο χώμα κάτω από τα κλήματα γινόμαστε σα διάβολοι μεταμορφωμένοι …
Ο τρύγος . Τον Αύγουστο πάλι στο ξενοδούλι για τον τρύγο …
οι σεμπριές ,
το σμίξιμο των κοπαδιών ...
Ο ξ ε ν η τ ε μ ό ς ... στις 5 ηπείρους και οι ξενιτεμένοι του ( εσωτερικό και εξωτερικό) . Ο τότε και ο τώρα ...
Οι γραμματισμένοι του ...
Οι δημόσιοι υπάλληλοι , ο ταχυδρόμος ...
Οι αγροφύλακες , οι στρατιωτικοί , οι αστυνόμοι , οι αξιωματικοί ...
Οι παπάδες ,
οι καλόγεροι .
οι ψαλτάδες ,
οι επίτροποι, η ενοριακή εισφορά και ο παπα Χρήστος , ...
Οι πρόεδροι , οι γραμματείς , οι σύμβουλοι , οι πάρεδροι ...
Οι μάστορες ,
Οι μοδίστρες ...
Οι μαμές ...
Οι ξορκιστές , ξεμάτιασμα... καφετζούδες ...
....................Άλλοι .....
Οι γραμματισμένοι .
Πρώτος που σπούδασε και βγήκε δάσκαλος απ’ το χωριό μας είναι ο Κώστας ο Σκούτας γιος του Μήτσου του Σκούτα που ήταν πρόεδρος για χρόνια στο χωριό .
Πρώτος που μπήκε στο πανεπιστήμιο είναι ο γιος του Γιώρη του Φωνόπουλου , φρούραρχου του ΕΑΜ , Θόδωρος Δημόπουλος . Σπούδασε Θεολογία και Φιλολογία . Δίδαξε στα Εκπαιδευτήρια Δούκα , Κωστέα –Γείτονα και στο δημόσιο απ΄το ’90 μια μετά
Στη Νομική Πάνος Δημόπουλος κι αυτός γιος του Γιώρη του Φωνόπουλου
Στη Φιλοσοφική ο Γιάννης ο Ρήγας
Στην Ιατρική ο Φώντας Δημόπουλος , γιος κι αυτός του Γιώρη του Φωνόπουλου
Οι ποιητές του ( ο Κρεκουκιώτης, μπακάλης απ' του Μπάστα , πήρε βραβείο για ποιήματά του...
Οι συγγραφείς του ...
Οι δημοσιογράφοι ... Ο Πάνος Δημοπουλος , εκδότης της εφημερίδας "Σοσιαλιστική Αλλαγή "…
Οι γιατροί , οι δικηγόροι , οι θεολόγοι , οι φιλόλογοι , οι Φυσικοί , Γεωλόγοι , οι δάσκαλοι , νηπιαγωγοί …
Οι μιμηθιοί του ... Σα δεν έχουν στο χωριό τον φτιάχνουν , λέει στο Ζορμπά του ο Καζαντζάκης . Εξαίρεση δε θα μπορούσε να αποτελέσει το χωριό μας . Εδώ δεν αποτέλεσε η Αθήνα . Σχολειό ή τάξη χωρίς ...
Ο Λ ο ύ τ ο ς ( Αντρίκος Γιαννικόπουλος) ... ήξερε όλο το ακριτικό έπος και τον ακριτικό κύκλο.....Τα παιδιά του Σχολείου πηγαίνανε στο Λούτο και τους υπαγόρευε ποιήματα που τα απαγγέλλανε στις σχολικές γιορτές . Ακόμα κάποιοι θυμούνται . Ένας τους το θυμάται ακόμα . Και το διηγιέται μαζί με τα σχόλια των γονιών τους .
«Άσε με χάροντ’ άσε με σήμερα μη με πάρεις
Έχω τα πρόβατ’ άκουρα και το τυρί σο ζύγι
Έχω γυναίκα παρανιά και χήρα δεν της μοιάζει(;) …
Το τι έγινε απουκά, δε λέγεται …
Οι σ υ ν ε τ ο ί του
Όλοι οι Μπασταίοι ήσαν συνετοί άνθρωποι. Όλοι τους αναστήσανε παιδιά κατά πως ετάχθη. Όσοι δεν απόχτησαν παιδιά δεν τόκαναν από πεποίθηση. Τους έλαχε. δεν είχαν επιλογή. Εξωσωμστικές, παιδιά σωλήνων, ανάδοχες μάνες, καταψύξεις ωαρίων και σπερματων και τέτοια δεν υπήρχαν στΔεν κάνανε επιλογες σε αριθμό
του ... Ο Γιώρης ο Φωνόπουλος , ο Παπαχρήστος , ο Γιωρης ο ταχυδρόμος , ο Μητσιος ο Σκούτας , ο Τρύφωνας ο Παρασκευόπουλος , ο Γιώρης ο Φιλιππακόπουλος κ.ά.
Μα γιατί τόκανες αυτό ; Ήρθε να σε κάνει πλούσιο ρετσινιά ο Μπερζελέτος και συ τ' αρνήθηκες ;
Σαμπολύ μου το κοπανάς αυτό . Ήθελες νάσαι γιος μεγιστάνα νομίζω ... Ήθελες να γεννηθείς μες τα πλούτη . Δεν είσαι ο μόνος . Ούλοι αυτό θα θέλανε . Μόνο οι πλούσιοι βλέπουν ευτυχισμένους φτωχούς και οι παπάδες λένε για δυστυχισμένους χορτάτους ... Πιστέψέ με . Ούτε τονα ούτε τ' άλλο πρέπει να ’ναι αλήθεια ..
- Ήθελες να γεννηθείς πριγκιπόπουλο ;
- Μα κάτι τέτοιο μας έλεγες σαν μας ξυπνούσες μπονόρα - μπονόρα . Μπας και συ ήθελες έτσι τα παιδιά σου …
Άκου το λοιπόν για να σε ξεφορτωθώ και να με ξεφορτωθείς , γιατί μου ’γινες μπελάς . Αν δεχόμουν , θα γινόμουν ο μεγαλύτερος κλέφτης που γέννησε η φύση . Ποιους θα ’κλεβα ; Το ξέρεις , φτωχούς ανθρώπους κι αυτό δεν το ήθελα με τίποτα . Επειδή ήξερα δυο κλειδέρες γράμματα και λογαριασμούς , σαν πηγαίναμε στα Ολύμπια , στο εμποροπανήγυρο , οι συχωριανοί μας , φτωχοί άνθρωποι ξέρεις , μου γυρεύανε να τους πουλάου τη γουρνούλα . Και το ’κανα . Με τη δυνατή φωνή μου , εδώ η καλή γουρνοπούλα , πάρτε την πιο νόστιμη - καλή γουρνοπούλα ... Ώσπου να πεις κύμινο ξεπούλαγα . Στο λογαριασμό , 30 οκάδες πριν , 65 οκάδες είχα σε λεφτά !!! Φαντάζεσαι τι θα γινόμουν ! Και δεν τόηθελα με τίποτα ... Φτωχοί άνθρωποι , παιδάκι μου , μεγάλη φτώχια ...
****
- Συ δε μας έλεγες , σαν μας ξυπνούσες μπονόρα μπονόρα : Ξυπνάτε πριγκιπόπουλα ! ... Ξυπνάτε πριγκιποπούλα !
Γέλασε συγκρατημένος απ' την ενοχή που ξύπναγε τα παιδιά του πολύ πρωί , για να τον βοηθήσουν στη δουλειά πριν πιάσει η ζέστη . Και δεν του πήγαινε η καρδιά να στερεί το πιο όμορφο πράγμα για τα παιδιά . Τον πρωινό ύπνο . Μόνο τότε το ’λεγε , ειρωνικά για τον εαυτό του , που από ανάγκη το’κανε , κι όχι γιατί ειρωνευόταν τα παιδιά . Αυτό δεν το ’κανε ποτέ του . Σαν όμως έβγαινε για τα καλά ο ήλιος και τέλειωνε η δουλειά , τ’ άφηνε και παίζανε με την ψυχή τους . Κοιμόνταν κάτου απ’ τον ίσκιο όσο θέλανε . Τις γιορτές ποτέ δεν τα ξυπνούσε με κείνη τη βάρβαρη προσταγή . Ποτέ δεν τα ξύπναγε γιορτές και σκόλες . Πολλές φορές μάλωνε τη μάνα τους , που τα ξύπναγε για να παν' στην εκκλησιά , να γίνουνε καλοί άνθρωποι σαν τ' αδέρφια της , που ήσαντε καλοί χριστιανοί και όλοι τους γίνανε καλόγεροι και παπάδες . Και τι παπάδες ! Πάπαροι με τ’ όνομα . Γονατίζανε οι άγιοι κι ο θεός μπροστά τους . Έτσι φαντάζονταν τα μικρά παιδιά σαν την ακούγανε να μιλά για τα’ αδέρφια της , καταπώς κι ο ίδιος θαύμαζε σε κείνους τους καιρούς ... Είχε πάρει , καθώς λέγανε οι άλλοι " .... άνθρωπο από σόι " . Σκυλί όμως από μαντρί δεν είχε . Δεν του χρειαζότανε εξ άλλου ... Ένα που είχε , τον Αηδόνη , όπως το ‘λεγε , τον έδωκε στο γείτονά του τον Πάνο τον Τσίρμπα . Ο γιος του το ’κανε σπουδαίο κυνηγόσκυλο . Έβγανε , λέει , κάτι λαγούς ! Να , μέχρι κει πάνου . Και τους έβγανε στο πι και φι . Κανένας δεν του γλίτωνε ... Μια φορά … Μια άλλη φορά … και ατέλειωτες οι ιστορίες . Μόνο καλυμμαύκια δε φοράγαν οι λαγοί . Στο χωριό λένε για τους λαγούς , πως όλοι φοράνε πετραχήλια και το σχετικό μουσάκι . …Ο γιος του Πάνου του Τσίρμπα έγινε παπάς στο χωριό . Ο Αηδόνης ίσως να έφταιγε σ’ αυτό .
- Άφ’ τα παιδιά να κοιμηθούνε ...
- Θα ντα κάνεις σαν ελλόγου σου , γυναικάδες , χαρτοπαίχτες ...
- Ναι, και με γυναίκες να παγαίνουν και χαρτιά να παίζουν ... Άφ’ τα τώρα να κοιμηθούνε ...
και έλεγε και μερικούς διαβόλους απουπάνου , κατά το συνήθειο του .
* * *
Οι καλαμπουρτζήδες του . Το μεγαλύτερο αγαθό στο χωριό είναι το καλαμπούρι . Αγαθό εν αφθονία . Και αν για κάποιο λόγο θελήσεις να σοβαρευτείς , δε σ’ αφήνουν ν’ αγιάσεις . Δεν υπάρχει τόπος στη σοβαρότητα , αν και συχνά θ’ ακούσεις : «δώσε τόπο στην οργή» . Αυτό είναι εξοργιστικά σοβαρό πράγμα . Στην εκκλησία του χωριού όλοι φορούν τα καλά τους και προσπαθούν όλοι να σοβαρευτούν . Τα παιδιά όμως δεν το παίρνουν στα σοβαρά και όλο και κάτι κάνουν για να μη ξεχνιέται πως απ’ το χωριό έχει εξορισθεί ισόβια η σοβαρότητα . Στην εκκλησιά επιτρέπεται για λίγο η σοβαροφάνεια να ξεκουραστεί για λίγο , αν το επιτρέψουν τα παιδιά και ιδίως τα μωρά …
...
Να πάρει και κάτι για πρωινό ...
Να μημπάρει και κάτι για πρωινό ;
Την πρώτη φορά . Πάντα το λέγανε τημπρώτη .
- Μέραα .
- Καλημέρα .
- Πελατεία μπόλικια γλέπω . Κανένα τσιούμπι[1] δε σου λείπει .
- Ναι . ήρθες κι εσύ και δε λείπει κανένα …
- Κάνει καλή μέρα και πάνε οι μαύροι ούλοι για δουλειά .
- Τους μέτρησα , μπας κι έλειπε κανένας . Ούλοι περάσανε από ’δώ .
- Μπα ! Είναι σαντα κακά σκυλιά …
- Τι θα πάρεις μπαρμπαΜήτσιομ ;
- Καφέ με κακά… , μια και μια .
- Μαδενμπάει …
- Κάντο εσύ να πάει …
- Και γιατί ούλο τρώς το ο ρε γεροΜήτσιο ;…
- Ε! δεμπρέπει να φαου και κάτι για πρωινό !
- ….
Οι τρελοί του . Αλήθεια είχε τέτοιους στο χωριό ; Αν βέβαια πιστέψουμε σαν που τους ακούμε να μιλάνε , δεν πρέπει να ήταν κανένας στα καλά του !
- Ξέρεις τι μου ’καναν , μωρ’ γειτόνισσα ... Το και το …
- Μωρ’ τι μου λες . Ούλα φτούνα σου ’κανανε της μαύρης ; Αμ τι περιμένεις από δαύτους . Μπας κι ειν’ στα συγκαλά τους ! Ούλοι τους είναι μουρλοί . Για δέσιμο . Ακούς εκεί να …
Ούλοι οι άλλοι και ούλες οι άλλες στο χωριό είναι μουρλοί , ζουρλοί , για δέσιμο ! Βλάκες και ηλίθιοι . Αρκεί να μη είναι μπροστά στην κουβέντα . Όλοι σαν απουσιάζουν είναι μαύροι κι άραγνοι , μουρλοί με ζουρλομανδύα και ζουρλοί για δέσιμο . Σε ακραίες περιπτώσεις ήταν βλακόμετρα και ζουρλομανδύες περιφερόμενοι !!
Τα τελευταία χρόνια , σαν ακουστεί , πως ο τάδε κρατάει σουίτα στην Τρίπολη , μην πάει το μυαλό πως τούλαχε το τζόκερ μετά από 10 συνεχόμενα τζακ ποτ . Έμενε κενό για να σημάνει την απουσία νιονιό . Απλά μιλούν για την πλησιέστερη νευρολογική κλινική . Δεν τους πολυενδιαφέρουν οι διακρίσεις και οι ψυχίατροι ταυτίζονται με νευρολόγους …
Οι συνταξιούχοι Μπασταίοι . Ο πρώτος Μπασταίος συνταξιούχος ήταν ο Ταχυδρόμος , δεύτερος ο Θοδωρής ο Νταγκούλης , τρίτος ο Ρουλάκος …
Οι παλικαράδες ...
..............
Οι ρίζες
η καταγωγή τους ...
Τα έργα και ημέρες ...
Η κ α τ α γ ω γ ή τους , η πορεία τους στο χρόνο , τα κατορθώματά τους , η συνείδηση , η θρησκεία , η πολιτική , η συμμετοχή σε αγώνες , τα ήθη και έθιμα ,οι αθλητικοί αγώνες , η εξέλαση , το ξενοδούλεμα στο σκάψιμο , στο χαράκι ,στον τρύγο , οι σεμπριές , το σμίξιμο των κοπαδιών ...
Οι Φερτοί και οι … Φευγάτοι. Θ’ αναφέρουμε μόνο αυτούς που ήρθαν στο χωριό πάππον προσπάππον και είχαν φέρει μαζί τους τον πολιτισμό του χωριού τους και επιδράσανε με το ένα ή τον άλλο τρόπο . Οι φευγάτοι διαμόρφωσαν το χωριό , όσο ήταν σ’ αυτό . Εκεί που πήγανε …
Πηγές : Ο Μέλιος του Μελιόπουλου , ο Βασίλης ο Τζούκας είναι η κύρια και η πλέον αξιόπιστη πηγή πληροφοριών για τους Φερτούς και του φευγάτους του χωριού …
Ακόμα ο παπαΚώστας, που απαγγέλει χωρίς λάθος σε κάθε ευκαιρία στην εκκλησία και στο νεκροταφείο όλους μέχρι 3ης και 4ης γενεάς
Ο Διαμαντής …που αποφεύγει , αλλά ξέρει αρκετά ...
Ο Βασίλης ο Τζούκας πρέπει να ξέρει πολλά …
Ήρθαν στο χωριό :
Α΄. Από το Βελιμάχι , χωριό της ορεινής Αρκαδίας
1. Ο Νιόνιος Παγώνης , ήθε στα τέλη της 10ετίας του 1890; , πήρε την … και απόχτησε δυό παιδιά . Το Λιά και τον Αλέκου Παγώνη , που άλλαξαν το επώνυμο από Παγώνης σε Αναγνωστόπουλος .
Ο Λιας απόχτησε 4 παιδιά 1 τσιούπα και 3 παιδιά . Την Ξανθή , Τον Αδ΄μη , τον Αλέκο και το Λια …
Ο Αλέκος απόχτησε … παιδιά . Τη Γκόλφω , μοδίστρα στην Αθήνα , τη … και Νιόνιο , που παντρεύτηκε την … και απόχτησε … παιδιά .
2. Ο Γιώργης του Κακαρέπα(η)ς ( εξ ου και Γιωργόπουλοι ) , ήρθε στις αρχές της 10ετίας του 1890; και πήρε την Κωστούλα , αδερφή του Ρακλή και του Κώστα Γκουντάνη , και απόχτησαν το Μήτσιο το Γιωργόπουλο και τη Μαρία , που πήρε ο Χρηστος … δουκιώτης … . Ο Μήτσιος πήρε την Μαρί του Δήμαρχου (επίθετο) … , άλλαξε το επώνυμο από Κακαρέπα(η)ς σε Γιαννόπουλο και απόχτησε δυο παιδιά . α)Τον Πάνο , που πήγε στη Γερμανία και κει απόχτησαν πολλά παιδιά … Κάθε χρόνο έρχονται στο χωριό … και β) την Κωστούλα , που παντρεύτηκε στη Ντάρντιζα …
3. Από τους Πακαίους , ήρθε η Θοδώρα στις αρχές της 10ετίας του 1870 ;… , που Πήρε το Μέλιο το Μελιόπουλο (Χριστόπουλο) . Έκαμε 7 παιδιά . α) Τη Μαριγώ , που Παντρεύτηκε στου Λατζόι … β) Το Χρήστο , που πήρε την Παναγιώτα , αδερφή του Χρήστου του Ντέμου (Μπάμπη) …. γ) Τη Βασική , που πήρε το Ματσιάγκα … δ) Την Ελένη που πήγε στου Κολίρι , δεν παντρεύτηκε … ε) Τη Παναγιώτα , που παντρεύτηκε στου Λατζόι και πήρε το Λαζουρά … στ) Το Γιώργη , που πήγε στην Αμερική , παντρευτηκε εκει και έκαμε δυο κορλιτσια … Πέθανε εκεί . ζ) Το Μήτσιο το Μελιόπουλο , από του βέρους Μπασταίους …. Πήρε την Αναστασία , από του πόθου από Μητραίους …. Και απόχτησε το Μέλιο , τον αφηγητή μας … και το Γιώρη , που έπαιζε και παίζει ακόμα το καλύτερο φύλλο στην Ελλάδα και … Ο Μέλιος απόχτησε 6 … παιδιά . Το Μήτσιο , το Πάνο …, την … δασκάλα και την …
4. Από τους Κουμπουραίους ήρθε , στις αρχές ή τέλη της 10ετίας 1890; , η Θοδώρα (η διάσημη στο χωριό Κατσιαβίνα) , που παντρεύτηκε τον Πάνο τον Κατσιαβό . Απόχτησαν α) το Νίκο …, του ΚΚΕ β) το Γιάννη , πασίγνωστο Κατσιαβόγιαννη στο χωριό , που πήρε την … Κατσιαβογιαννιά και απόχτησε τον Πάνο , τη Θεώνη , τη Θοδώρα …, γ) το Μήτσιο , που σκοτώθηκε το 1922 , στο Μικρασιατικό πόλεμο , δ) το Γιώρη … ε) τη Ντίνα …. Στ) την Ουρανία …
5. Η …… Ζαντίκαινα , 10ετία του 1890 ;, (εξ ου και Ζαντικαίοι ), που πήρε το Σωτηράκη , από το όνομά του λέγονται και Σωτηρακαίοι . και απόχτησε α) το Νίκο , γνωστοτερος σαν Νικολής και μεγάλος ψεματούρης στο χωριό , που έκαμε το Γιώρη το γνωστό Διαμαντή , την … που πήρε τον Πάνο του Γιωργόπουλου . β) το Γιώρη , το Μπουρδούτση , που απόχτησε το … το …. , γ) τον Πάνο , που απόχτησε το Σωτήρη … , τον παπαΚώστα …, τον … , την … που πήρε τον παπαΜπίρμπα … δ) την Παναγιώτα , που παντρεύτηκε τον Καλπάκο από του Στραβοκέφαλου …, ε) Τη Μανθή , που παντρεύτηκε στου Λάσδικα και πήρε τον Κανελόπουλο … , και στ) τη … που πήρε το Φώτη το Μπασέτα ….
6. Από τους Λουταίους , ήρθε ( 1890;) στο χωριό η… Αντριού , πήρε το Γιάννη και έκαμαν α) το Γιάγκο … β) την Αγγέλω … γ) τη Βάσω που παντρεύτηκε το Θοδωρή το Λαμπρόπουλο (Λαμπραίοι) … δ) τη …, μια που είχε πάρει ο Παπασπύρος από την Καλολετσή …
7. Η … μάνα του Ματσιάγκα , παντρεύτηκε το Θανάση το Ντέμο (1890;), έκαμε δύο παιδιά . Το Χρήστο … και τον …. Που σκοτώθηκε , άθελά του , με μια κουμπούρα , λίγο πριν πάει στο στρατό . Η … μάνα του Ματσιάγκα , μετά το θάνατο του Θανάση του Ντέμου , πήρε το Μηνά , πατέρα του Πάνου του Ντρίνα και του Κώστα του Ντρινάκου …
8. Η … , που παντρεύτηκε (1890;) το … γεροΓούτο , μάνα του Κώστα … και του Χρήστου του Γούτου …
Β΄. Από το Μοναστηράκι ήρθαν μόνο γυναίκες !
1. Η … μάνα του Κώστα του Ντρίνα (Γαλανακόπουλου) , παντρεύτηκε τον … και έκαμε α) τον Κώστα , που πέθανε στου Κρεκούκι και β) τη Γιωργία , που παντρεύτηκε στην Καυκανιά το (Μέρπαση) Θανόπουλο το χασάπη …
2. Η Σωτήρω (Μπαντούναινα) , παντρεύτηκε το Γιάννη το Βγενόπουλο ; και έκαμε α)τη Γιωργίτσα , που Παντρεύτηκε το Νιόνιο το Ρήγα και έκαμε 6 παιδιά . Το Γιάννη , Φιλόλογο , που δίδαξε στο Πελόπιο και μετά έγινε καλόγερας , το Σωτήρη , που παντρεύτηκε στο Στραβοκέφολου , το Γιώρη , που έγινε παπάς στην Αθήνα , τη Μαρία τη νοσοκόμα , την … που πέθανε νωρίς και την …. Και β) τη Φροσύνη , που παντρεύτηκε τον Ταξιάρχη , γιό του … Γκαβίλια και έκαμε και έκαμε το Γιάννη … , το Θάνο , τη … την …
Μετά το θάνατο του Γιάννη του Βγενόπουλου , η Σωτήρω παντρεύτηκε το … Μπαντούνα , που είχε πάρει τη μάνα της Τσιέλω … ( Την Τσιέλω , παντρεύτηκε ο Νίκος ο Ντέμος και σαν πέθανε η Τσιέλω , πήρε τη Ντίνα Κανελοπούλου) . Ο … Μπαντούνας είναι ο πρώτος που καταχωρείται στο μητρώο του χωριού το 1902 .
3. Από τους Πλιατσικαίους η Μαρία , που παντρεύτηκε το Μήτσιο το Σκούτα και απόχτησαν δυο παιδιά α) τον Κώστα , που έγινε ο πρώτος δάσκαλος από το χωριό Μπάστα και β) τον Πάνο , υπάλληλος της Νομαρχίας ; …
4. Η Μαρία του Δήμαρχου , πήρε το Μήτσιο το Γιωργόπουλο …;;; Παντρευτηκε δυο φορές ; (Γιαννόπουλο) και έκαμε τον α) Πάνο και β) την Κωστούλα …
Γ΄. Από τους Παραλογγούς ήρθαν στο χωριό
1. Ο Μπαντούνας που πήρε την Παναγιώτα ; , μάνα της Τσιέλω και έκαμε την Παναγιώτα ;;;
2. Ο γεροΣκούτας ( Γιώργης;) , που πήρε τη … μια από του Γαλανακόπουλου και έκαμε α)τον Κωστή Σκούτα , που πήρε την …κόρη του γερογιάννη του Τζούκα , αδερφή του τουΤζουκοΜήτσιου και του ΤζουκοΚώστα … που έκαμε το Μήτσιο … , το Γιώρη … τη Θανάσω … και τη Φροσύνη που πήρε ο Γιώρης ο Μπουρδούτσης , και β)το Γιάννη Σκούτα (Καψιμάλη) , που πήρε τη …… και έκαμε τον Κώστα , τη φροσύνη του Κώστα Κωσταντάκη , πατέρα του Μήτσιου , του Γιάννη και του Γιώρη … και την Ασπασία , που πήρε ο Χιλιδοναίος χρυσοχώος
Δ΄. Από το Καρδαρίτσι ήρθαν στο χωριό
1. Ο Θοδωρής Δημόπουλος (1900;) , εγγονός του Δήμου ( εξ ου και Δημόπουλοι) , που ήταν κολλητός του Κολοκοτρώνη και γιός του Σωτήρη . Πήρε τη Χριστήνα , κόρη του Φώνη Ξενοφώντα , εξ ου και Φωνόπουλοι , Μπασταίικο επώνυμο των Δημοπουλαίων)και της … Φώναινας Δημητρόπουλου; . Η Χριστίνα έκαμε 5 παιδιά . α) Το Γιώρη , που παντρευτηκε τη Βασιλική από τις Μηλιές και απόχτησε κι αυτός 5 παιδιά . Τη Χριστίνα , το Θοδωρή , το Σπύρο , τον Πάνο και τον Ξενοφώντα . β) Τη Βασιλική που παντρευτηκε στου Χιλιδόνι το Λάμπρο το Μπράμο και απόχτησε τριά παιδιά . Το Σταύρο , τη Λίτσα και το Βασίλη . γ) Τον Ξενοφώντα , που παντρεύτηκε την Παναγιώτα του Πάνου του Κατσιαβού και απόχτησε δυο παιδιά .Το Θοδωρή (Ρούλη) και τη Χριστίνα . δ) Το Σωτήρη που παντρεύτηκε τη Θωδώρα από τις Μηλιές και έκαμε 5 παιδιά . Τη Χριστίνα , τον Πάνο το αμερικάνο , τη Αγγέλω , τη Φώτω , τον Ηλία και την Τριάδα . ε) τη Βγενιά , που παντρεύτηκε στην Καλολετσή , το Μήτσιο το Βγενόπουλο (Μπαρέζο) και απόχτησε δυό παιδιά . Τη Μαρία και τη Γιωργία . Και οι δυο κόρες το γεροΦώνη , η Χριστίνα και η αδερφή της Κατερίνη , πέθαναν στο θανατικό του 1918 .
2. Η Νικολίτσα Μακρή (Μάρκαινα) (1900;) . Πήρε το Μάρκο (Κάστα Βασιλόπουλο) και γέννησε α) το Σταμάτη … , β) το Μιχάλη … και γ) την Ανθή …
3. Η …. Ζιόγκαινα (1900;) , παντρεύτηκε το Γιάννη το Βγενόπουλο (Ζιόγκα) και έκαμε το Δημήτρη , το Λεωνίδα , τη Σταματία και τη ……
Ε΄. Από τις Μηλιές ήρθαν στο χωριό
1. Από του Μπιλαλαίους , ήρθε η Βασιλική , παντρεύτηκε το Γιώρη το Δημόπουλο (Φωνόπουλο) και έκαμε 5 παιδιά . α) Τη Χριστίνα που παντρεύτηκε το Νίκο του Κρυελέση και απόχτησε 6 παιδιά . Την Ευγενία , τη Γιωργία που παντρεύτηκε τον Ολανδό Γιερούν … , το Μήτσιο , τη Γιώτα , τη Βασιλική , που έγινε γιατρός , τη Γιώτα και το Γιώρη , που έγινε Φυσικός . β) Το Θοδωρή , που έγινε καθηγητής θεολόγος και φιλόλογος και παντρεύτηκε την φιλόλογο Νίτσα Παγώνη , που έκαμε το Γιώρη . Μετά παντρεύτηκε τη δικηγόρο Στέλλα Μητροπούλου . Μετά χώρισε και … γ) Το Σπύρο , που παντρεύτικε την Ολανδέζα …. και έκαμε την Άννια . δ) τον Πάνο που έγινε δικηγόρος , παντρεύτηκε την …. Σιδερή , δικηγόρο και έκαμε μια κόρη , την Ελένη …ε) τον Φώντα (Ξενοφώντα) , που έγινε γιατρός , παντρεύτηκε την … καθηγήτρια , από το Μενίδι Άρτας και έκαμε το Γιώρη …
2. Η Βγενισούλα , που παντρεύτηκε το Μήτσιο Παναγόπουλο (Καστριγγάκη) και απόχτησε ένα γιο , το Νικολό , που παντρεύτηκε τη ….
3. Η Θοδώρα , απ’ τους Πιπαίους . Παντρεύτηκε το Σωτήρη το Δημόπουλο (Φωνόπουλο) και έκαμε 5 παιδιά . α) Τη Χριστίνα , που πήρε το Μήτσιο τον Αναστασόπουλο (Φιλιππα πουλο) και έκαμε τη Σοφία , γεωλόγο , που παντρεύτηκε το Βασίλη Κρομυδά , θεολόγο . β) Τον Πάνο , που πήγε στη Αμερική , παντρευτηκε την Ηπειρώτισσα …. και έκαμε δύο κόρες . Τη Δώρα …. και την Αλίκη , δημοσιογράφο στο CBS και παντρεύτηκε το Μπίλι … γ) Τη Φώτο που έγινε καλόγρια στον όσιο Μελέτιο . δ) τον Ηλία , που άνοιξε σχολή οδηγών , παντρεύτηκε τη Ζωή του Χρήστου Αναστασόπουλου (Χριστιλίπη) και έκαμε δυο παιδιά το Σωτήρη , Ηλ/μηχ/γο και Το Χρήστο … ε) Την Τριάδα , που πήρε το Γιάννη Κουτσογιάννη , δημοτικό υπάλληλο και έκαμε δυο παιδιά το Βαγγέλη , Γυμναστή , που παντρεύτηκε τη …. και έκαμε μια κόρη … και το Σωτήρη …
ΣΤ΄. Από την Καλολετσή ήρθαν
Ζ΄. Από του Πόθου ήρθαν
Η΄. Από του Χιλιδόνι ήρθαν
Θ΄. Από την Πέρσαινα ήρθαν
Ι΄. Από του Λάσδικα ήρθαν
ΙΑ΄. Από το Γούμερο ήρθαν
ΙΒ΄. Από τη Ντάρντιζα ήρθαν
ΙΓ΄. Από τον Πλάτανο ήρθαν
1. Η …… (θειαΜήτσιωνα) και πήρε το Μήτσιο Δημητρακόπουλο (Τζούκα) . Έκαμε … παιδιά . α) Το Σταύρο … β) το Βασίλη …γ) την Κατερίνη … δ) την ….
ΙΔ΄. Από του Στραβοκέφαλου
ΙΕ΄. Από την Καυκανιά
==========================
Ο ξ ε ν η τ ε μ ό ς ... στις 5 ηπείρους και οι ξενιτεμένοι του ( εσωτερικό και εξωτερικό) . Ο τότε και ο τώρα ...
Οι γραμματισμένοι του ...
Οι δημόσιοι υπάλληλοι , ο ταχυδρόμος ...
Οι αγροφύλακες , οι στρατιωτικοί , οι αστυνόμοι , οι αξιωματικοί ...
Οι παπάδες , οι καλόγεροι . οι ψαλτάδες , οι επίτροποι . η ενοριακή εισφορά και ο παπαχρηστος , ...
ΟΙ ΔΑΣΚΑΛΟΙ
Α' Οι δ ά σ κ α λ ο ι που εργάστηκαν στο σχολείο του χωριού μας ...
1. Πρώτος δάσκαλος στο χωριό μας δίδαξε ο Βαρελάς Δημήτριος από τη Χαργιά ( σημ. Χειμαδιό) Ηλείας . Καλός δάσκαλος , λένε στο χωριό .
2. Δεύτερος , ο Ζάρκος Παναγιώτης (με ρ..) από τον Πύργο . Πανέξυπνος , λένε στο χωριό , αλλά λίγο λοξός ... " Αδάμη , βάλε μου 50 δράμια ρύζι , να φτιάξω νερομπούρμπουλο . Έχουμε και τοποθεσία " στου Ζάρκου . Άσχετο λένε πολλοί . Μήπως υποκρύπτει καταγωγή του απ' το χωριό μας ;
3. Τρίτος δάσκαλος ήταν η ......... Γιώτα από τη Γορτυνία ...
4. Τέταρτος δάσκαλος που δίδαξε στο χωριό μας ήταν ο Δημακόπουλος ... απ' του Χιλιδόνι ....
5. Ο Παναγούλιας ... ήταν ο πέμπτος δάσκαλος . Εξαίρετος λένε οι χωριανοί , αλλά πολιτικολογούσε ... υπέρ ενός κόμματος ...
6. Ο Πανόπουλος ... , υπερέτησε για ένα χρόνο από τη Γορτυνία; ....
7. Η Βάσω Παπαθεοδώρου ....
8. 8ος δάσκαλος ήταν ο Ταβερναράκις , απ' το Τυμπάκι ... Κρήτης . Στην αρχή μόνος . Μετά ήρθε η …..
9. Καρμπύλα Ντόρα (Θεοδώρα) με τον Ταβερναράκι στο χωριό ... Θρυλικός δάσκαλος για το χωριό . Ήταν η χρυσή εποχή του σχολείου . Έγινε διθέσιο με νηπιαγωγείο; και ..
10. Ντούγιας Λάζαρος ...
11. Φουστούκου ...
12. Ελένη Μπιλάλη ... η τελευταία ..
2.Οι δάσκαλοι απ το χωριό που δασκάλεψαν αλλού …
Με τη σειρά Σκούτας Κων .
Οι πρόεδροι , οι γραμματείς , οι σύμβουλοι , οι πάρεδροι ...
Οι μάστορες ,
Οι μοδίστρες ...
Οι μαμές ...
Οι ξορκιστές , ξεμάτιασμα... καφετζούδες ...
...................
.Άλλοι .....
Οι μιμηθοί του ...
Οι συνετοί του ...
Οι ποιητές . Ο κρεκουκιώτης Χαρ. Γιαννικόπουλος , βραβεύτηκε ...
Πολιτική στο ... Ελάχιστοι, από όσους συχνάζανε ή συχνάζουν στο καφενείο, είναι, που να μη ξεστόμισαν τη φράση : ''κανε με πρωθυπουργό και ...
===============================
1. Τα αρχεία και οι Μπασταίοι
Μερικά βιβλία της Νομαρχίας ήρθαν στο χωριό:
1. Αρχειακό υλικό: ( Κ. Γ. Κυριακόπουλος «Ο ΠΥΡΓΟΣ και Η ΗΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ και ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ», 2 τόμοι… έκδοση: ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΗΛΕΙΑΣ 2003)
2. «Η ΗΛΕΙΑ ΔΙΑ ΜΕΣΟΥ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ» του Γ. Παπανδρέου Δ.Φ. (Διδάκτορα Φιλολογίας) Γυμνασιάρχου, από το Πάο, φωτοανατύπωση Ν.Ε.Λ.Ε Ηλείας
3. «ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΗΛΕΙΑΣ» , (από τη βενετοκρατία μέχρι σήμερα) του Δ. Μ Πρίγγουρη, έκδοση: ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΗΛΕΙΑΣ 2006
4. μερικά άλλα λογοτεχνικά.
οι αντιδράσεις 1. Ποιος τάηφερε; Ήταν ανάγκη; Γιατί να έρθουν; Δεν μας αφήνουν στην … ησυχία μας! …
2. Αυτά που γράφουν κι αυτά που δε γράφουν πειράζουν κάποιους και αρχίζουν με κάποιες βιασύνες να λέγονται και κάποιες ασεβείς κουβέντες σε συμφωνία με όσα ξέρανε ή αγνοούσαν.
3. Η τακτική της στρουθοκαμήλας δεν ωφελεί κανένα κρυμμένο κεφάλι, εκτός και δεν έχει τίποτα από τη μέσα μεριά, οπότε άδικος ο κόπος. Όλοι οι Μπασταίοι είχαν νιονιό και με το παραπάνω. Χάρη στη σύνεση των Μπασταίων, ούτ' ένας δε χάθηκε στον εμφύλιο. Ακόμα κι ο αντάρτης του χωριού ακόμα ζει.
Ήσαν τόσο δειλοί οι Μπασταίοι ή κάτι άλλο έχει συμβεί;
1. Και στους 2 τόμους, που φέρνει στο φως ο Κ. Γ. Κυριακόπουλος, «Ο ΠΥΡΓΟΣ και Η ΗΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ και ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ», έκδοση της ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΗΛΕΙΑΣ 2003 και πιστοποιούν τη συμμετοχή ατόμων και χωριών στον αγώνα του 1821 και τους έχουν απονεμηθεί αριστεία ανδρείας χρυσά, αργυρά, χάλκινα ή σιδερένια, δε βρίσκουμε κανένα Μπασταίο να παίρνει κάποιο αριστείο . Όλα τα γύρω χωριά, Χελιδόνι, Καλολετσή, Μηλιές, Δούκα, Λάσδικα, Πόθου, Καυκανιά, κλπ. έχουν μικρότερη ή μεγαλύτερη συμμετοχή κι έχουν λάβει αριστεία για τη συμμετοχή τους αυτή. Συμμετοχή του χωριού Μπάστα στις μάχες του Λάλα, της Πάτρας, της Αθήνας και αλλού δεν αναφέρεται. Κι όμως: Ο Γ. Χρυσανθακόπουλος λέει για τους Μπασταίους: "Περί της πολεμικής δράσεως αυτών γνωρίζομεν ότι έλαβαν μέρος εις όλας τας μάχας της Ηλείας" [ Γ. Χρυσανθακόπουλος "Η ΗΛΕΙΑ ΕΠΙ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ" σελ. 43]. Και βέβαια ο Γ. Χρυσανθακόπουλος δεν είναι ιστορικός. Καταγράφει στο βιβλίο του ακούσματα, περιφερόμενες φήμες και θρύλους ... και τις καλές κι αγαθές του προθέσεις, μαζί με ανιστόρητες υπερβολές, σαν κι αυτή: Το χωριό Μπάστα "... κατώκησαν πολλοί Τούρκοι και ο πληθυσμός του ... ήτο απολύτως αμιγής τουρκικός" [ό.π. σελ. 42]. Τώρα, το πως ήταν δυνατό να κατοικείται από πολλούς Τούρκους και ο πληθυσμός του χωριού να είναι απολύτως αμιγής τουρκικός, αυτό τον ισχυρισμό, μόνο ένας μη ιστορικός θα μπορούσε να διατυπώσει. Κάποια παράδοση για συμμετοχή κάποιου Μπασταίου στον αγώνα δεν έχει ακουστεί στο χωριό, έξω από το ότι ο καπετάν τσαούς Ανδρέας, για τις υπηρεσίες του προς την πατρίδα του δόθηκαν σαν ανταμοιβή χωράφια στο Πουρνάρι(;). Τα χωράφια αυτά πουλήθηκαν πραγματικά, πριν λίγα χρόνια από τους απογόνους του. Ίσως,
2. Να υπάρχουν ονόματα σε αρχεία που δεν περιλαμβάνονται στους δύο τόμους. Ο φιλόπονος συγγραφέας με την εντιμότητα, που πρέπει να διακρίνει ένα ιστορικό, στον πρόλογό του με καθαρότητα μας λέει πως θα ήταν ευτυχής, αν το βιβλίο του αποτελούσε κίνητρο για τους νέους ιστορικούς της Ηλείας "να αναζητήσουν κι άλλες πηγές για να κατορθωθεί να γραφεί η συνολική ιστορία της Ηλείας ... ". Ή, ακόμα να υπάρχουν σε "πολλά έγγραφα δυσανάγνωστα ... σε κακή κατάσταση, ή ... εξαιρετικά δύσκολη ανάγνωση..." 3. Στον πρώτο κατάλογο του 1828, αναφέρεται το όνομα του χωριού Μπάστα, όπως και όλων των γύρω χωριών. Στον κατάλογο αυτό, το όνομα της αρχαίας Ολυμπίας δεν αναφέρεται, γιατί δεν υπήρχε τέτοιο χωριό, ακόμα και μέχρι το 1950.
3. Για να κατανοηθεί σωστά αυτό που έγινε τον Ιούνιο του 1821 στη μάχη του Λάλα, εκ των ων ουκ άνευ, η πιο βασική προϋπόθεση είναι να ξεχάσουμε κάθε τι που ακολούθησε από τότε. Τι μας είπαν δάσκαλοι για δικούς τους λόγους ή συνηθέστερα γιατί τους επιβάλλανε να λένε για λόγους που πίστευε το κατεστημένο. Ακόμα και το σύνολο των ιστορικών ακόμα και σήμερα είναι σε διατεταγμένη ιστορική υπηρεσία.
4. Αν μεταφερθούμε στη χρονιά αυτή του 1821, πως θα μπορούσαν να ξέρουν οι Μπασταίοι το Δεκέμβρη του 1820 τι θα γινόταν το Μάρτη του 1821; Δεν ξέρουνε τίποτα για κατοπινά κατορθώματα και μεταγενέστερες σκοπιμότητες. Χωρίς αυτή τη βασική λεπτομέρεια δεν μπορούμε να μάθουμε καμιά αλήθεια. Η προβολή των δικών, σπουδαίων! κατοπινών γνώσεων, συσκοτίζει κάθε αλήθεια και καλλιεργεί τη θρασύτητα και το φανατισμό. Οι Μπασταίοι δεν χρωστούν τίποτα σε κανένα μεταγενέστερο. Αρκετά πλήρωσαν σε πολέμους που τους έβλαψαν και δεν ήθελαν. Οι μεταγενέστεροι, άθελά τους βέβαια, οφείλουν πάντα στους προγενέστερους κι όχι το αντίθετο.
5. Κάποιες εικασίες για πέρασμα του Κολοκοτρώνη από τη βρύση του Αγιώρη, είναι του τύπου: Δε μπορεί, παγαίνοντις κατά Επτάνησα μεργιά θα πέρασε από τον Αγιώρη. Και: Δε μπορεί, θα ήπιε νερό από την πέτρινη βρύση! στου Καραχούτσου.
6. Στη μάχη του Λάλα, που έγινε στις αρχές του καλοκαιριού του 1821 [1η Ιούνη του 1821] ούτε ο Κολοκοτρώνης έλαβε μέρος. Ο Κ. Γκοτζιάς στο βιβλίο του "Η Ιστορία του χωριού ΔΟΥΚΑ ΗΛΕΙΑΣ" στη σελ. 98 γράφει πως "Ο Θ. Κολοκοτρώνης είναι γνωστό ότι είχε σχέσεις με τους Λαλαίους άλλοι από τους οποίους ήταν φίλοι του και άλλοι εχθροί του". Αν και αυτό που γράφει ο επίτιμος δικηγόρος που θεωρεί πως "είναι γνωστό", δεν μας παραπέμπει κάπου που να αναφέρεται αυτό που "είναι γνωστό" τόσο πολύ. Τέτοια αυτονόητα δημιουργούν κάποιους προβληματισμούς αξιοπιστίας. Και βέβαια διαδόθηκε πως θα ερχόταν ο Κολοκοτρώνης, όπως διαδόθηκε και γράφτηκε μάλιστα πως επί κεφαλής των επαναστατών στου Πούσι ήταν ο ... αδελφός του Υψηλάντη. Τέτοιες "ανακρίβειες" όχι μόνο επιτρέπονται αλλά επιβάλλονται στις μάχες με κανόνια, ντουφέκια και σπαθιά ...
7. Ο Τζανέτος Χριστόπουλος σε μια αναφορά που έστειλε στις 13 Νοεμβρίου 1846 στην «επί των Εκδουλεύσεων του Αγώνος Επιτροπήν» σχετικά με τις υπηρεσίες που πρόσφερε στην Επανάσταση, αναφέρει πως έλαβε μέρος στη μάχη του Λάλα και πως « … εφονεύθησαν και επληγώθησαν εκ των στρατιωτών μου υπέρ τους τριάκοντα …» . Ο ονομαστικός κατάλογος αυτών που σκοτώθηκαν ή πληγώθηκαν στη μάχη του Λάλα, δεν έχει βρεθεί (ακόμα;) στα αρχεία που ερεύνησε ο Κ. Γ. Κυριακόπουλος στο σπουδαίο έργο του «Ο ΠΥΡΓΟΣ και Η ΗΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ και ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ» σελ.228. Αυτή η μαρτυρία μας λέει πως οι πιο πολλοί που αγωνίστηκαν και είτε «εφονεύθησαν» είτε «επληγώθησαν» δεν είναι (ακόμα;) γνωστά τα ονόματά τους. Όποιος επισκέπτεται το μνημείο στη θέση Πούσι βλέπει την προσπάθεια για την αναγραφή στη επιτάφια στήλη ονομάτων που δεν γράφτηκαν όταν στήθηκε και απαιτούν έμπραχτα την αναγραφή τους!
8. Την «Α΄ Ιουνίου 1821», ο «Γενικός οπλαρχηγός της εκστρατείας ΜΙΧΑΗΛ ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ, Κωνσταντινουπολίτης» (ανύπαρκτος αδελφός του Α. Υψηλάντη) και οι αρχηγοί, γράφουν στους μωαμεθανούς Αλβανούς Λαλαίους: «Από εμάς τους Αρχηγούς των Κεφαλλήνων και Ζακυνθίων, εις σας τους Ευγενείς Αγάδες και λοιπούς αρχηγούς των Λαλαίων. … σας προτείνωμεν την ειρήνην δια μέσου μιας συνθήκης καθώς υπαγορεύουν οι Νόμοι όλης της Ευρώπης ...». Αλλά και στο γράμμα που έστειλαν οι Μωαμεθανοί Λαλαίοι Αγάδες, γράφουν: «Από εμάς τους Αγάδες οπού ευρισκόμεθα εις Λάλα, εις εσάς τους Κεφαλωνίτες και Ζακυνθινούς, οπού είσαστε εις βοήθειαν των ραγιάδων … θέλομεν στείλει άνθρωπον δια να ομιλήσει. 1821 Ιουνίου α’ (Τρεις σφραγίδες τουρκικές)».. Τα περί κερασιών και ραβανιών, που αναφέρει ο Σ. Τρικούπης στην τετράτομη "Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως" σελ. 290, είναι σαν τα ... κοντά ποδάρια, που υπονομεύουν, τουλάχιστο, την αξιοπιστία. Και οι μεν και δε στις επιστολές τους μιλούν για Αγάδες. Πρέπει λοιπόν να ήσαν περισσότεροι του ενός. Η Ηλεία είχε 7 αγαδιλίκια. Αν είχε πάει κι ο Μπασταίος αγάς στου Λάλα, αυτό δεν είναι καθόλου απίθανο. Ο Μπασταίος αγάς ήταν ομόθρησκος με τους μωαμεθανούς Λαλαίους και αυτό ενισχύει την πιθανότητα της συμπαράταξής του με τους Λαλαίους.
9. Στις αρχές της Επανάστασης του 1821 δεν ήταν ξεκάθαρο, αυτό στο οποίο εξελίχτηκε. Πριν το '21, έγιναν πάμπολλες αποτυχημένες εξεγέρσεις. Και η μεγάλη τούτη επανάσταση, η σπουδαιότερη απ' όλες τις προηγούμενες, στο τέλος ηττήθηκε. Οι Αιγύπτιοι του Ιμπραήμ, με υπόδειξη των Φαναριωτών (ρωμιών;) υπουργών του Οθωμανού Σουλτάνου και όχι οι Τούρκοι, όπως σκόπιμα λένε οι ιστορικοί μας, καταπνίξανε την επανάσταση. Όλοι, βέβαια, ξέρουν πως ήσαν Αιγύπτιοι αυτοί που κατασφάξανε την επανάσταση και κατά περίεργο τρόπο λένε πως Τούρκοι την καταπνίξανε. Οι Τούρκοι μετά από 100 χρόνια κάνανε την επανάστασή τους και ήταν νικηφόρα. Και βέβαια Τούρκοι και τουρκικό κράτος υπάρχει μετά από ένα αιώνα. Οι Άγγλοι με τις άλλες μεγάλες δυνάμεις και για δικό τους και μόνο λογαριασμό, κατατροπώσανε τον Αιγύπτιο Ιμπραήμ. Σ' όλες τις συνεδριάσεις και συνθήκες που έκαναν μετά οι μεγάλες δυνάμεις και αφορούσαν την Ελλάδα, δεν μετείχε κανένας Έλληνας ή Ρωμιός. Κι ο Καποδίστριας σαν πήγε να φτιάξει ανεξάρτητο κράτος, δολοφονείται. Τα αρχεία για τη δολοφονία αυτή δεν έχουν ακόμα δοθεί στη δημοσιότητα. Αυτό και μόνο, δε δίδει το δικαίωμα στην αυθαιρεσία να λέει το κοντό και το μακρύ της και πως εκεί είναι όλα τα ονόματα των Μπασταίων που ... και τι δεν κάνανε ... Η αγγλική κυριαρχία κράτησε μέχρι το 1947, οπότε μη μπορώντας πια, την παρέδωσε στους Αμερικάνους. Τζιάμπα, λέτε, η Αμερικάνικη Ούντρα χόρταινε τους Μπασταίους με καθάριο ψωμί, τα Μπαστιωτόπουλα με σοκολάτες, που τις θυμούνται ακόμα, μιας και τότε πρωτοφάγανε! Τα: ανήκομεν εις την Δύσιν του γεροΚαραμανλή, η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες του Ανδρέα Παπανδρέου, είμαστε στρατηγικοί εταίροι του Καραμανλίσκου, η απρόσκλητη! παρουσία Αμερικανού πρέσβη στα εγκαίνια του αγωγού Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη, όλες, μα όλες οι πορείες των εργαζομένων "δεν υποβάλλουν τα σέβη τους !" στην Αμερικάνικη πρεσβεία, στην οποία και καταλήγουν, μπας και υπερτονίζουν την ... ανεξαρτησία της Ελλάδας! Τυχαία το ΔΝΤ εσχάτως μπήκε στο μηχανισμό σωτηρίας της Ελλάδας; Μπας και δεν πρέπει να ανησυχούμε τόσο πολύ για το μέλλον μας, αν έχουν έτσι τα πράγματα, που μάλλον παραέχουν. Ο Κλίντον κι ο Ομπάμα λένε πως είναι κι αυτοί Έλληνες, σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει ο Ισοκράτης, του οποίου η Ελληνικότητα δεν αμφισβητήθηκε κι ούτε θα αμφισβητηθεί ποτέ κι από κανένα. Λέτε όλοι αυτοί οι "Ελληναράδες" κοσμοκράτορες ν' αφήσουν την "πατρίδα τους" να ... Ποτέ των ποτών.
10. Αν όλοι οι προύχοντες και προεστοί, με επικεφαλής τον Π.Π. Γερμανό, αποκαλούν τον κορυφαίο επαναστάτη Παπαφλέσσα, «άνθρωπο απατεώνα και εξωλέστατο, περί μηδενός άλλου φροντίζων ειμή τίνι τρόπω να ερεθίσει την ταραχήν του έθνους, δια να πλουτίσει εκ των αρπαγών ...» (Απομνημονεύματα Π.Π.ΓερμανουΑθήνα 1900 σελ. 20, 31 κ.α), γιατί ξεσήκωνε σε επανάσταση τον κόσμο, αν ο πατριάρχης και οι συνοδικοί του δεσποτάδες είχε αντιρρήσεις για τον ξεσηκωμό και αφόρισε τους επαναστάτες, αν οι Φαναριώτες υποδείχνουν στο Σουλτάνο τον κατάλληλο να καταπνίξει την επανάσταση Ιμπραήμ, αν ... ε, μην περιμένουμε οι Μπασταίοι να πρωτοστατούσαν σε μια τέτοιας έκτασης Επανάσταση. Κι αυτό δεν πρέπει καθόλου να ξενίζει ούτε και να ξινίζει κάποιους, που καταδικάζουν κάθε κοινωνική μικροταραχή και δίκαιη διεκδίκηση.
11. Η απομόνωση των Μπασταίων σε κακοτράχαλο τόπο και μέχρι το '21 ήσαν υπηρετικό προσωπικό σε ένα φτωχό κι αγράμματο, και, μάλλον καλοκάγαθο Αγά, κι ό,τι τους έλεγε κάνανε. Το σπίτι του ήταν αυτό του Γιώρη και Μήτσιου Νταγκούλη. "Παλάτι", βέβαια σε σχέση με τις γνωστές σε όλους τους Μπασταίους και Μπαστιωτόπουλα χαμοκέλες, που ήταν τα σπίτια των Μπασταίων. Καμιά σχέση με τα Λαλαίικα παλάτια του Λαλαίου Αγά ή των προεστών (τσιφλικάδων) Πλαπουταίων, Ζαϊμηδων, Πετιμεζάδων και όλων των άλλων γνωστών με το τίτλο "προύχοντες ή προεστοί" ή των μεγαλοΔεσποτάδων του Μιστρά ή της Ηπείρου.
Αναρτήθηκε από Θεόδωρος Γ. Δημόπουλος
[1] Κομμένος στρογγυλός κορμός δένδρου , με ύψος 30εκ. , για κάθισμα , αλλά και κάθε ξύλο που εξέχει σε κορμό δένδρου ή κούρβουλο .
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου